MEME KANSERİ TARAMALARINDA CHAMPION'UN SAĞLIK İNANÇ MODELİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE UYARLAMLARINA İLİŞKİN SONUÇLAR

Authors : Sebahat GÖZÜM, Özgül KARAYURT, İlknur AYDIN

Pages : 71-85

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2004-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu makalede, meme kanseri taramalarına yönelik Champion’un Sağlık İnanç Modeli Ölçeğinin CSİMÖ en son versiyonlarını Türkçe’ye uyarlayan iki çalıșmanın Gözüm, Aydın 2003; Karayurt, 2003 sonuçlarının aktarımı amaçlanmıștır.Gereç–Yöntem: CSİMÖ’nin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirliğini Gözüm ve Aydın 266, Karayurt ise 430 kadından alınan veriler üzerinde gerçekleștirilmiștir. CSİMÖ’nin Türkçe formunu olușturmak için her iki çalıșmada; grup çevirisi, geri çeviri, uzman görüșlerinin alınması ve pilot uygulama adımları izlenmiștir. Ölçeğin güvenilirliğine ilișkin iki çalıșmada; iç tutarlığını değerlendirmek için madde istatistikleri ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları, yapı geçerliliğini değerlendirmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıștır. Karayurt’un çalıșmasında ölçeğin zamana karșı değișmezliği test-tekrar test korelasyonu ile değerlendirilmiștir. Bulgular ve Sonuçlar: CSİMÖ’nin alt boyutlarının cronbach alpha güvenirlik katsayıları Gözüm ve Aydın’ın uyarlamasında .69 ile .83, Karayurt’un uyarlamasında .58 ile .89 arasında, test –tekrar test güvenirliği .89 ile .99. arasında saptanmıștır. Her iki çalıșmada da elde edilen 6 faktör İngilizce formun faktör yapısı ile büyük oranda uyumlu bulunmuștur. Gözüm ve Aydın’ın çalıșmasında ölçek alt boyutlarından öz etkililik/güven ve yarar algılarının KKMM yapanlarda daha yüksek olduğu, Karayurt’un çalıșmasında öz-etkililik/güven, sağlık motivasyonu, yarar, duyarlılık ve önemseme/ciddiyet algısı, puanları yüksek olan kadınların son bir yılda KKMM uygulama sıklığının arttığı, engel algısı puanı yüksek olan kadınların KKMM uygulama sıklığının azaldığı belirlenmiștir. Elde edilen bu sonuçlar formun geçerliğine ek kanıt sağlamıștır.CSİMÖ’nin Türkçe uyarlamasının geçerliliği ve güvenilirliği iki çalıșmada da yeterli bulunmuștur. Ölçeğin Türkçe formları meme kanserine ilișkin inanç ve davranıșları belirlemek ve geliștirmek için güvenle kullanılabilir
Keywords : Meme kanseri, Championun Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, sağlık inançları, geçerlik, güvenirlik