EDEBÎ HİCİVDEN SÖVGÜYE: NEF’Î’NİN HİCVİNDEKİ DEĞİŞİM

Authors : Süleyman YİĞİT

Pages : 214-235

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2018-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebî eserler yaratılma süreçlerinde sanatçının mensubu olduğu toplumdan ve dönemin şartlarından etkilenirler. Bu yüzden edebî eserlerden hem yazıldığı dönemin siyasal, sosyal, kültürel ve ekonomik yapısı hakkında bilgi alınabilir hem de eseri kaleme alan sanatçının biyografisi hakkında verilere ulaşılabilir. XVII. Yüzyıl, Klâsik Türk edebiyatının bir önceki yüzyılda başlayan yükselişini devam ettirdiği bir dönemdir. Bu dönemde Osmanlı Devleti pek çok yönden çalkantılar içinde olmasına rağmen edebiyat alanında önemli isimler yetişmiştir. Bu isimlerden biri de Nef’î’dir. Türkçe ve Farsça olmak üzere iki dîvân sahibi olan Nef’î bunların yanında Sihâm-ı Kazâ adlı bir de hiciv eseri kaleme almıştır. Sihâm-ı Kazâ Nef’î’nin babasından başlayarak, devletin çeşitli kademelerindeki paşaları, dönemin bazı şairlerini hicvettiği bir eserdir. Nef’î Türkçe ve Farsça Dîvân’ında daha çok memduhunu övmüş, yer yer üstü kapalı olarak hicvetmiştir. Sihâm-ı Kazâ’da ise hicvin en yüksek seviyesine çıkarak sövgüye varan bir üslûp kullanmıştır. Nef’î’nin edebî hicivden sövgülü hicve geçişinin sebepleri tarihî kayıtların da yardımıyla Türkçe ve Farsça Dîvân’ı ile Sihâm-ı Kazâ’nın satır aralarında ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda Nef’î’nin adı geçen eserleri eleştirel bir okumaya tâbi tutulacak, özellikle kasidelerin satır aralarında tespit edilen beyitler hiciv açısından karşılaştırılacaktır. Bu sayede Nef’î’nin hicvindeki değişim de gözler önüne serilecektir. 
Keywords : Nef'î, hiciv, Sihâm ı Kaza, Türkçe Divan, Farsça Divan