DİVAN ŞİİRİNDE SEB‘Ü’L-MESÂNÎ KAVRAMI VE ANLAM ÇERÇEVESİ

Authors : Bünyamin AYÇİÇEĞİ

Pages : 491-503

Doi:10.28981/hikmet.487938

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan şiirinin, birçok anlam katmanıyla değerlendirilmesine olanak sağlayan bir yapısı vardır. Bu durum kullanılan kelimelerin farklı anlam çağrışımlarını barındırabilmesi sayesinde gerçekleşmektedir. Böylece beyitler birden çok anlama gelecek şekilde yazılabilmekte, şairler sanat gücünü ortaya koyma fırsatı yakalayabilmektedir. Bu makalede, divan şiirinde kullanılan seb‘ü’l-mesânî kavramı ele alınmış, kavramın Türk şiirinde kazandığı farklı anlamlar değerlendirilmiştir. Öncelikle ifadenin yazımıyla ilgili yaklaşımlar ve bunların sebepleri üzerinde durulmuştur. Ardından seb‘ü’l-mesânî nin Kur’an’daki anlatımı açıklanmıştır. Kavramın Kur’an’daki anlam çeşitliliği, farklı tefsir ve meâllerden hareketle incelenmeye, terkibi oluşturan kelimelerin anlam çerçevesi tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca seb‘ü’l-mesânî nin Hz. Peygamber tarafından kullanımı da ele alınmıştır. Hurûfîlikte yedi sayısının ve seb‘ü’l-mesânî nin ayrı bir önemi vardır. Öncelikle hurûfîlikte yedi sayısının ve seb‘ü’l-mesânî nin kullanım şekli, kazandığı anlamlar ifade edilmiştir. On dördüncü yüzyıldan on dokuzuncu yüzyıla kadar yazılmış şiirlerde kavramın kullanımı incelenmiştir. Hurûfîlik inancına bağlı şairlerin kavrama yükledikleri anlamlar ile hurûfî olmayan şairlerin kullanımları mukayese edilerek benzer ve farklı yönler ortaya konulmaya çalışılmıştır. İncelenen örneklerde seb‘ü’l-mesânî nin anlam katmanları tespit edilmeye çalışılmıştır. 
Keywords : Divan şiiri, sebül mesânî