ŞERHİN ŞİİR HÂLİ: SULTAN MURÂDÎ DÎVÂNINDA ŞERH NAZARİYÂTI

Authors : Abdülkadir DAĞLAR

Pages : 504-527

Doi:10.28981/hikmet.501611

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Dîvân edebiyâtı bir şerh edebiyâtıdır, denilebilir. Türk edebiyâtında dîvân şiiri geleneği ile edebî şerh geleneği aynı büyük medeniyet dâiresinin içerisinde aynı dînî, fikrî ve edebî kaynaklardan beslenmiş, ontolojik mâhiyetleri dolayısıyla dîvân şiiri ile şerh hep birlikte anılagelmiştir. Kezâ geleneğin belirleyici olduğu devirlerde, dîvân şiirini anlama ve anlatma yönünde yapılan çeşitli tür ve şekillerdeki çalışmalara da şerh denmiştir. Dîvân edebiyâtı geleneğinde hacimli bir dîvân oluşturan Sultan 3. Murâd, 16. asrın ikinci yarısında Murâdî mahlasıyla söylediği şiirleriyle aynı zamanda geleneğin poetik şerh nazariyâtını da ortaya koymuştur. Onun şerh kavramına atıfları, diğer dîvân şâirleri ile mukâyese edilemeyecek kadar çok ve etraflıdır. Şerhin yapılış sebebi, niyet ve ortaya çıkış süreci, gerekliliği gibi hususların yanında şerh-şiir ve şâir-şârih ilişkilerine de ışık tutan Murâdî, şiir ile şerhi mistik-poetik bir evrenin ikiz unsurları olarak değerlendirmiştir. Bu makâlede, Murâdî Dîvânı’nda yer alan yaklaşık 8400 beytin, şiir ve şerh nazariyâtı merkezli incelenmesi ile ortaya çıkan veriler tasnîf edilip yorumlanacaktır.
Keywords : Dîvân Şiiri, Sultan 3 Murâd, Murâdî, Şerh Nazariyâtı