AHLÂT-I ERBAA/HUMORAL PATOLOJİ TEORİSİ VE DİVAN ŞİİRİNDE HAKKÂNÎ ÖRNEĞİNDE İŞLENİŞİ

Authors : Zeynep KOYUNCU

Pages : 75-97

Doi:10.28981/hikmet.512320

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk edebiyatı hayalî ve soyut bir edebiyat gibi aksettirilmesinin aksine geniş bir kültürel birikimi konu edinir. Divan şairleri sosyal konuların yanı sıra insan hayatını, dolayısı ile tıbbı da şiirlerinde işlerler. Şair ve münevver bir mutasavvıf olan Hakkânî, mesnevisinde çeşitli bilim dallarına ait konulara değinmiştir. Bu konulardan biri de tıp biliminde kökeni eski Mısır ve Çin’e kadar dayanan, ahlât-ı erbaa olarak bilinen ve Batı’da humoral patoloji olarak isimlendirilen dört sıvının insan bedenine ve mizacına etkilerini anlatıldığı bölümdür. Bilim tarihi, tıp ve felsefe, psikoloji hatta sanat  gibi farklı alanların malzemesi sayılabilecek ahlât-ı erbaa kuramına göre insan vücudunda bulunan dört sıvının dengesinin bozulması sağlığın bozulması anlamına gelir. Bu dört sıvı kan, balgam, safra ve sevdadır. Ahlât-ı erbaanın kişinin mizacı üzerinde etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu makale ahlât-ı erbaa ve şair Hakkânî örneğinde ahlât-ı erbaanın işlenişi ele alınacaktır.
Keywords : Hakkânî, ahlât ı erbaa, humoral patoloji