GİRESUN YÖRESİ SÖZ VARLIĞINDA BİTKİ ADLARI VE BİTKİ KAVRAM ALANI

Authors : Feridun TEKİN, Samet CANTÜRK

Pages : 25-52

Doi:10.28981/hikmet.623263

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2019-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Ağızlar bir dilin ortaya çıkışından günümüzdeki durumuna kadar geçirdiği evrelerin izlerini içinde taşıyan ve dildeki tarihi dönemlerin aydınlatılmasını sağlayan en önemli yapı taşlarındandır. Bir dilin ağızlarını inceleyerek etnik, kültürel, tarihsel ve sosyal olarak birçok çıkarım yapmak mümkün olmaktadır. Ağızların oluşum süreçleri ve içinde barındırdıkları unsurlar ele alındığında her yöre ağzının bir dil mantığı içerisinde incelenmesi ve araştırılması gerektiği düşünülmektedir. Bir dilin söz varlığını tam olarak ortaya çıkarmak sadece standart dilin sözlüğünü oluşturmakla değil o dilin alt katmanları durumundaki ağızların da söz varlığını ortaya koymakla mümkün olabilmektedir. Çalışmamızda Giresun ve yöresi ağızları söz varlığındaki bitki adları ve bitki kavram alanlarına giren sözcükler incelenmiştir. Yöre halkının hayatında önemli bir yer tutan bitkiler çerçevesinde gelişen adlandırmalar Türk dili açısından oldukça dikkat çekicidir. Çalışmada Giresun ve yöresi ağızlarındaki genel olarak bitki adları ve bitki kavram alanına özgü sözcükler tasnif edilerek bu alanda kullanılan söz varlığının genel bir tablosu ortaya çıkarılacaktır. Bitkilere ait söz varlığı ile yöre halkının bitkiler alanındaki kültürü hakkında bilgi sahibi olmak mümkün olacaktır. Giresun özelinde bu kavram alanına giren sözcüklerin, Türkçenin söz varlığına katkıda bulunacağı da düşünülmektedir. Bir millete ya da topluluğa ait söz varlığındaki kavram alanlarının tespiti ile o topluluğun dünya görüşü, inançları, yaşantıları, sosyo-ekonomik durumları vb. üzerinde yorumlamalar yapmak mümkün olabilmektedir. Her yörenin kültürel dokusunu yansıtan, kendine has söz varlıkları bulunmaktadır. Bu söz varlıklarında sözel belleğin yansımaları net şekilde görülmektedir. Bu çalışmada Giresun ve yöresi söz varlığındaki bitki adları ile bitki kavram alanına giren 311 sözcük çeşitli başlıklar altında incelenerek elde edilen veriler üzerinden bazı yorumlamalar yapılmıştır.
Keywords : Ağızlar, Bitki Adları, Giresun, Kavram Alanı, Söz Varlığı