HURÛFÎ ŞAİR ARŞÎ’NİN NESÎMÎ’NİN GAZELLERİNE NAZÎRELERİ

Authors : Murat ASLAN

Pages : 200-219

Doi:10.28981/hikmet.650726

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2020-04-01

Article Type : Conference Paper

Abstract :Bu çalışmada, XVI. yüzyıl Osmanlı sahası divan şairlerinden Hurûfî Arşî’nin şiirlerinde Nesîmî etkisi biçim ve içerik açısından incelenecektir. Bunun için, Arşî’nin Nesîmî’ye yazdığı nazire gazeller tespit edilmiş ve inceleme bu şiirler üzerinden yapılmıştır. Araştırma yöntemi olarak literatür taraması ve şerh yöntemi kullanılmıştır. Nesîmî, gerek samimi üslûbu ve gerek şiirindeki yetkinlik sebebiyle divan şairlerini etkilemiştir. Bununla beraber, Nesîmî’den en çok etkilenenler, onunla aynı inancı ve düşünceyi paylaşanlar olmalıdır. Nesîmî, XIV. yüzyıl divan şairidir. I. Murad döneminde Bursa’ya kadar gelmiş, propagandalara başlamıştır; ancak o, Hurûfî olmasından dolayı Anadolu’da benimsenmemiştir. Bu yüzden çok geçmeden Halep’e gitmiş   ve faaliyetlerini burada sürdürmüştür. Hurûfîlik, XIV. yüzyılın İran’ında ortaya çıkan İslam temelli mistik bir akımdır. Bu akım, kurucusu Fazlullah Esterâbâdî’nin Timurlular tarafından idam edilmesinden ve takipçilerine baskı yapılmasından sonra Hindistan, Suriye, Irak, Mısır ve Anadolu’ya yayılmıştır. Hayatını kurtarmak ve Hurûfîlik düşüncesini yaymak üzere Anadolu’ya gelen Hurûfîlerin en önemlilerinden biri, Fazlullah Esterâbâdî’nin halifelerinden Nesîmî’dir.
Keywords : Arşî, Nesîmî, Hurûfîlik, divan