XVII. YÜZYIL DİVAN ŞAİRİ HAYLÎ VE YAYIMLANMAMIŞ GAZELLERİ

Authors : Hamza KOÇ

Pages : 37-48

Doi:10.28981/hikmet.660692

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2020-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğum tarihi ile ilgili herhangi bir bilgiye rastlanmayan Haylî’nin asıl adı Ahmed’dir. Bursa’da doğan şair, sipahi zümresinden Kejdehân İbrahim Bey’in oğludur. Haylî, tahsilini tamamladıktan sonra babasının yolundan giderek sipahi oldu. Söylentiye göre 1025/1616-17 yılında Bursa’da bir kahvehanede Saçaklıoğlu adında bir hikâyeciyi bıçaklayarak öldürdü ve hapse girdi. XV. yüzyıl divan şairlerinden Ahmed Paşa’nın meşhur Kerem Kasidesi’nin bir mısraını tazmin ve tahmis ederek Kadı Râzî Efendi’ye sundu ve hapisten kurtuldu. Bu olayın ardından İstanbul’a giderek sipahi katipliği yapan Haylî, 1040/1630-31 yılında Hüsrev Paşa’nın Bağdat Seferi’ne katıldı ve şehir kuşatılırken şehit düştü. Kabri Bağdat’ta İmam-ı Azam Ebu Hanife hazretlerinin türbesi civarındadır. Hakkında bilgi veren kaynaklar, Haylî’nin mazmun bulmada usta, fesahat ve belagate hâkim, selis ve etkileyici üsluba sahip bir şair olduğu noktasında hemfikirdir. Yine bazı kaynaklarda şairin mürettep bir Divan’a sahip olduğu belirtilse de şimdilik bu eser ele geçmiş değildir. Şiir tekniğindeki başarısı ve güçlü ifade tarzıyla adından sıkça söz ettirmeyi başaran Haylî’nin mecmua ve tezkirelerde geleneğe hâkim olduğunu gösteren manzumelerine rastlamak mümkündür. Bilindiği üzere şiir mecmuaları kaleme alındıkları dönemin edebî beğenisini yansıtan ve bundan ziyade adı duyulmamış birçok şair ve kayıp çok sayıda manzumenin gün yüzüne çıkarılmasında birinci derecede rol oynayan eşsiz kültür hazinelerimizdendir. Bu konuya hizmet etmek maksadıyla çalışmalarımıza dahil ettiğimiz Millet Kütüphanesi, Ali Emirî Efendi Yazmaları Manzum 648 numarada kayıtlı şiir mecmuası incelenmiş ve XVII. yüzyıl divan şairi Haylî’nin daha önce yayımlanmadığını belirlediğimiz üç gazeline ulaşılmıştır. Bu çalışmada şiir mecmualarının önemine dair bazı hususlara değindikten sonra Haylî hakkında bilgi verilecek ve bahsi geçen üç manzumenin metni sunulacaktır.
Keywords : XVII yüzyıl, , Bursalı Hayli, Şiir Mecmuası, Yayımlanmamış Gazel