ÖTEKİ ÜZERİNDEN KİMLİĞİN İNŞASI: YENİ LİSAN HAREKETİNDE İMAJ, ÖTEKİ VE KİMLİK KAVRAMLARI

Authors : Yasin YAVUZ

Pages : 187-199

Doi:10.28981/hikmet.662809

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2020-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı’nın en kısa periyodu olan XX. yüzyıl başlarında II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesinin ardından Türk kültür ve düşünce hayatında müthiş hızda bir değişme olmuştur. 1908 yılında II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte oluşan hürriyet atmosferi, istibdat dönemindeki aydınlar ve yayın organları üzerindeki baskıyı azaltmıştır. Böylece yeni ve farklı düşünce tarzlarının oluşmasına da olanak sağlanmıştır. Bunlardan birisi, hatta en önemlisi de Genç Kalemler Dergisi etrafında oluşan Yeni Lisan hareketidir. 1911 yılında konuşma dili ile yazı dili arasındaki ikiliği kaldırmayı ve dilde sadeleşmeyi amaçlayan Yeni Lisan hareketi, birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Yeni Lisan hareketinin fitilini ateşleyen isim Ömer Seyfettin’dir. Onun, arkadaşı Ali Canip’e yazdığı bir mektup ile Yeni Lisan’ın ilk tohumları atılmıştır. Ancak kadro, Ziya Gökalp’ın onlara katılmasıyla tamamlanır. Yeni Lisan taraftarları dilin Arapça ve Farsça gibi yabancı etkenlerden kurtarılıp sadeleşmesini bir kimlik meselesi olarak görmüşlerdir. Bu mevzu sebebiyle pek çok kalem kavgasına giren Yeni Lisan taraftarları, kimliklerini oluştururken gruplaşmaya gitmiş ve “öteki” üzerinden kendi kimliklerini belirginleştirmişlerdir. Özellikle de Servet-i Fünun taraftarları ile aralarında geçen tartışma ve Fecr-i Âti taraftarlarına karşı tutumları, onların nasıl bir kimlik ile millî bir dil ve şuuru oluşturmayı arzuladıklarını net bir biçimde ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Yeni Lisan taraftarlarının girdikleri sert tartışmalar ile birlikte çizdikleri kimliği ifade etmenin yanı sıra, gruplaşma ve önyargı gibi sosyolojik meseleleri de bu hareket üzerinden açıklayarak dönemin fikir havasını somutlaştırmak amaçlanmıştır.
Keywords : Genç Kalemler, Yeni Lisan, Kimlik, İmaj, Ötekileşme