TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E KADAR BİR MEKTEP OLARAK DÜŞÜNÜLEN TİYATRONUN YOZLAŞTIRICI ETKİSİNİN ROMANLARA DÜŞEN GÖLGESİ YAHUT MEKTEBİN ARKA BAHÇESİ

Authors : Çetin ARSLAN

Pages : 169-186

Doi:10.28981/hikmet.688707

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2020-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Romanın Türk edebiyatında görülmesiyle birlikte onun toplumsal etkisi yazarlar tarafından hemen fark edilir. Onlar, hayata dair ne varsa bu türün yansıtıcı aynasında göstermeye çalışırlar. Bu gösterim, var olana dair olduğu gibi, olması isteneni de içerir. Roman kahramanları hayatın içinden seçilir ve kahramanlar her zaman olumlu tiplerden seçilmez. Olumlu kişiler yanında yaşadığı hayata ve topluma farklı bir yerden bakan yozlaşmış tiplere de sıkça rastlanır. Edebiyat/roman/tiyatro vasıtasıyla yozlaşma daha da yayılır ve nüfuzunu genişletir. Tanzimat sonrası yazarların roman, hikâye yanında birer ikişer tiyatro kaleme aldıkları görülür. Ayrıca yeni kurulan tiyatro binaları da yazarların ve halkın bu türe olan ilgisini artırır. Dönemin kitlelere ulaşım aracı olarak görülen tiyatro sadece olumlu örnekler sunmaz. Aynı zamanda yoz bir hayat anlayışını Osmanlı insanının önüne takdim eder. Gösterilen oyunların olumsuz etkisi yanında özellikle yabancı kadın oyuncuların aşüfte niteliğe sahip olması ve sanatlarından ziyade vücutlarını izleyicilerin hizmetine sunması, tiyatroyu öğretici bir eğlence olmaktan öte başka bir pozisyona taşır. Batılı baloları, kahvehaneleri de tiyatro gibi düşünürsek aynı yozlaşmanın başka bir boyutuna burada da şahit oluruz. İşte yaşanan bu durumları yazarlar romanlarında anlatmakta gecikmezler. Bu yazıda tiyatronun ve aktrislerin cinsel yozlaşmaya etkileri yanında birkaç romanda da Batılı eğlence olan balo ve karnavalın kişileri yozlaştırıcı etkisi üzerinde durulacaktır.
Keywords : Tiyatro, balo, karnaval, yozlaşma, roman