SAHA (YAKUT) YAZILI EDEBİYATININ İLK ÖRNEĞİ AHTIILAR'DA MENTAL FİİLLER

Authors : Serap KARAKILIÇ AKI

Pages : 336-375

Doi:10.28981/hikmet.1130924

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2022-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Zihinsel süreçler sonucunda ortaya çıkan her türlü eylem, mental fiil olarak adlandırılmaktadır. Çünkü mental fiiller, insanın zihinsel faaliyetleri ile ilgilidir. Mental fiiller ile ilgili ilk çalışmalar psikoloji alanında kendini gösterse de günümüzde dilbilim ve Türkoloji alanlarının önemli bir inceleme konusu haline gelmiştir. Söz konusu çalışmalar mental fiil kavramının sınırlarını belirleme, çeşitli alt türlerini tespit etme, sınıflandırma ve örneklendirme üzerine çeşitli araştırma ve incelemeleri içermektedir. Ahtıılar Yakut yazılı edebiyatının ilk örneği olarak kabul edilmektedir. A. Y. Uvarovskay tarafından kaleme alınan hatıra türündeki eser, yazarın çocukluk yıllarından başlayarak aktardığı anılarına dayanmaktadır. Eser alanında yazılmış ilk dil ve edebiyat metni olmasının yanı sıra, Saha kültürü ve folkloru hakkında verdiği kıymetli bilgiler açısından da çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu makalede Ahtıılar’da bulunan mental fiiller tespit edilerek girdi, işlem ve çıktı basamakları çatısı altında duyu fiilleri, bilişsel fiiller ve ifade fiilleri olarak sınıflandırılmıştır.
Keywords : fiiller, mental fiiller, anlam bilimi, Ahtıılar