ORTAK MAHLAS SORUNUNA ÇARPICI BİR ÖRNEK: EŞREFZÂDE ABDÜLKÂDİR EFENDİ'NİN (NECÎB) ŞİİRLERİNİN ALİ EMÎRÎ TARAFINDAN SULTAN III. AHMED'E (NECÎB) MAL EDİLMESİ

Authors : Gökhan Coşgun

Pages : 230-264

Doi:10.28981/hikmet.1500257

View : 125 | Download : 103

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebî bir muhitte şairin kimliğini gösteren ve bir şairin diğer şairlerden tefrik edilmesini sağlayan mahlasın, Türk edebiyatındaki uzun serüveninde pek çok aşamalardan geçtiği, farklı kullanım alanları oluştuğu görülmektedir. Bir şairi diğerinden ayıran mahlasın birden fazla şair tarafından kullanılması ve bunların sayılarının zamanla artmasıyla şairlerin hayatının, eserlerinin ve en önemlisi de şiirlerinin birbirine karışmasına neden olmuştur. Bu çalışmada konu olan Eşrefzâde Abdülkâdir Efendi ve Sultan III. Ahmed’in eserleri de bu karışıklıktan nasibini almış, ortak mahlas kullanmaları nedeniyle Eşrefzâde Abdülkâdir Efendi’ye ait şiirler Sultan III. Ahmed’e atfedilmiştir. İki şairin de “Necîb” ortak mahlasını kullanmasından kaynaklı karışıklığın müsebbibinin önemli bir hâfız-ı kütüp olan, ömrünü değerli kitapların toplanmasına ve korunmasına vakfeden müdekkik bir âlimin yani Ali Emîrî Efendi’nin kalemiyle gerçekleşmiş olması ayrıca dikkate değerdir. Çalışmada Ali Emîrî’nin sebep olduğu düşünülen karışıklık nedeniyle Eşrefzâde Abdülkâdir Efendi’ye ait en az 39 manzumenin Sultan III. Ahmed’e atfedilmesi meselesi etraflıca ele alınacak, Ali Emîrî’yi bu karışıklığa sevk eden âmiller irdelenecektir. Söz konusu ortak şiirlerin neden Sultan III. Ahmed’e ait olamayacağı meselesi ortaya konulmaya çalışılacaktır. Böylece hem edebiyat tarihimizdeki bir yanlışlık düzeltilecek hem de Eşrefzâde Abdülkâdir Efendi’nin edebî hakkı teslim edilecektir.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Ortak Mahlas, Necîb, Sultan III Ahmed, Eşrefzâde Abdülkâdir Efendi, Ali Emîrî