ACEMZÂDE HÜSEYİN EFENDİ: AİLE İLİŞKİLERİ, SİYASİ ETKİSİ VE HAYIRSEVERLİK İMGESİ ÜZERİNDEN BİR İNCELEME

Authors : Nejla Dogan

Pages : 603-624

Doi:10.28981/hikmet.1504948

View : 44 | Download : 83

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Acemzâde Hüseyin Efendi, Osmanlı İmparatorluğu’na siyasi ve kültürel alanlarda önemli katkılar sunan etkili bir devlet adamı olarak öne çıkmaktadır. Farklı devlet görevlerini üstlenerek hacegân sınıfına yükselmiş ve kariyeri boyunca en dikkate değer vazifesini reisülküttaplık makamında icra etmiştir. Bu çalışmada, literatürde henüz yer bulmamış olan Hüseyin Efendi’nin hayatına kapı aralamak amacıyla üç ana konuya odaklanılmıştır. İlk olarak, İmparatorluğun merkez bürokrasisi için vazgeçilmez bir unsur olan reisülküttaplık makamına atanmasında aile ilişkileri ve bağlarının nasıl etkili olduğu hususu irdelenecektir. İmparatorluk’ta aktif bir görev üstlendiği için Fazıl Ahmed Paşa ile kurduğu yakın ilişkilerin bir patronaj veya himaye sistemi oluşturup oluşturmadığı sorgulanacaktır. İkinci olarak, İbrahim Paşa’nın ölümünde oynadığı role değinilecektir. Dönemin kaynakları ışığında Paşa’nın ölümünün haklı veya haksız olduğu konusunda makul bir değerlendirme yapıldıktan sonra, Acemzâde’nin ölümüne değinilecektir. Hüseyin Efendi’nin trajik ölümü, dönemin içinde bulunduğu güç mücadelelerinin, entrikaların, karmaşık ve belirsiz siyasi atmosferinin nasıl somut bir örneği olduğu değerlendirilecektir. Son kısımda ise, Hüseyin Efendi’nin mevcut vakfiyesi ışığında hayırseverlik kaygısının boyutu irdelenecektir. Acemzâde’nin hayır işlerinde etkin bir rol oynamasının halk nezdinde olumlu bir imaj yaratma amacını içerip içermediği tartışılacaktır. Böylece, Osmanlı tarihinde önemli bir figür olan Acemzâde’nin İmparatorluk nezdindeki konumu belirlenerek, Osmanlı Devleti içindeki etkisi ve değeri hakkında daha objektif bir değerlendirme yapılacaktır.
Keywords : Acemzâde Hüseyin Efendi, Biyografi, Vakıf, Osmanlı Siyasi ve Kültür Tarihi