MİLLET KÜTÜPHANESİ ALİ EMÎRÎ MANZUM KOLEKSİYONU’NDAKİ TÜRKÇE DÎVÂNLARDA YER ALAN ALİ EMÎRÎ’YE AİT KUYÛDÂT

Authors : Havva Aşı, Muhammed İkbâl Güler

Pages : 265-289

Doi:10.28981/hikmet.1507009

View : 239 | Download : 266

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yazma eserler, ana metni ve üzerine yazılan metin dışı kayıtlarıyla Osmanlı okuma kültürünü günümüze taşıyan önemli kaynaklardandır. Bu bağlamda yazma eserlerin içinde yer alan metinle birlikte üzerine yazılan metin dışı kayıtların da her birinin ayrı ayrı incelenmesi gerekir. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yazma Eserler Veri Tabanı’nda Millet Kütüphanesinde kayıtlı toplam 86.416 eser mevcuttur. Bu eserlerin 370’i Ali Emîrî koleksiyonundaki Türkçe yazma dîvânlardan oluşmaktadır. Padişah ve şehzâde dîvânları, müellif hattı nüshalar ve doğrudan Ali Emîrî tarafından istinsâh edilmiş nüshaları da içinde barındıran bu koleksiyon, kuyûdât bakımından da zengin bir içeriğe sahiptir. Koleksiyonda temellük kaydı, istinsâh kaydı, fevâid kaydı, mübâyaa kaydı, mühür, manzume, dua ve tanımlanamayan birçok kayıtla birlikte doğrudan Ali Emîrî tarafından eklenmiş kayıtlar da tespit edilmiştir. Araştırma sürecinde Ali Emîrî Manzum Koleksiyonu Türkçe dîvânlardaki metin dışı bütün kayıtlar üzerine inceleme yapılmış; fakat bu çalışmada sadece Ali Emîrî tarafından yazma Türkçe dîvânların muhtelif sayfalarına eklenen kayıtlar değerlendirilmiştir. Kurduğu kütüphaneyle Türk dili, tarihi ve edebiyatına önemli hizmetler sunan Ali Emîrî, kütüphanesindeki kitaplara eklediği kayıtlarla da günümüze farklı alanlarda bilgi aktarmıştır. Çalışmada Ali Emîrî Manzum Koleksiyonu Türkçe Dîvânlar örneğiyle Osmanlı’nın son dönmelerinde okuma kültürünü ve bu kültürün bir yansıması olan metin dışı kayıtların içerik zenginliğini göstermek amaçlanmıştır.
Keywords : El yazması, Koleksiyon, Dîvân, Kuyûdât