XVI. YÜZYIL MÜELLİFİ HIZRÎ-İ BAĞDÂDÎ’NİN ERKÂNİYYE ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Volkan Arslan

Pages : 971-1010

Doi:10.28981/hikmet.1510717

View : 83 | Download : 114

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hızrî-yi Bağdadî biyografik kaynaklarda hakkında herhangi bir bilgiye rastlanmayan 16. yüzyıl şairlerinden biridir. Hayatına dair mevcut bilgiler, şairin Münazara-yı Tîğ ü Kalem mesnevisinden hareketle derlenen mahdut malumattan ibarettir. Tezkirelerde ve diğer biyografik kaynaklarda anılmayan şairin Münazara-yı Tîğ ü Kalem’den sonra tespit edilen ikinci eseri ise Erkâniyye’dir. Hızrî’nin Erkâniyye’si, içinde yer yer manzum parçaların da bulunduğu mensur bir eserdir. Biri Millet Yazma Eser Kütüphanesi, diğeri Avusturya Ulusal Kütüphanesi’nde olmak üzere iki nüshası tespit edilen eser, alegorik niteliktedir. Müellifin şahsî bir tecrübeden yola çıkarak oluşturduğu eser, gerek çok katmanlı yapısı ve üst kurmaca unsurlar barındırmasıyla gerek sosyo-politik düzene getirdiği eleştiriler bakımından hem içerik hem yapı yönüyle dikkat çekicidir. Bu makalede mezkur eserin nüshaları tavsif ve mukayese edilerek çeviri yazı metni hazırlanmış ve eser konu, dil ve üslup yönünden incelenmiştir. İnceleme ve neşir öncesinde Erkâniyye yazarı Hızrî’nin kim olduğu sorunsalı ele alınarak aynı isimle anılan diğer şairlerle karışmaması amaçlanmış, elde edilen veriler araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.
Keywords : klasik Türk edebiyatı, Hızrî, Erkâniyye, yazma eser