ALİ EMÎRÎ DİVANINDA AŞKIN HÂLLERİ

Authors : Özkan Ciğa

Pages : 62-101

Doi:10.28981/hikmet.1514098

View : 132 | Download : 121

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Aşk, asırlar boyunca âşık, ma’şûk ve rakip sarmalında, mecazî/beşerî ve hakikî/ilahî formuyla edebî metinlerde yerini almıştır. Özellikle klasik Türk şiirinde aşk olgusu, şairlerin edebi söylem ve hayal dünyası bağlamında geniş bir yelpazede sunulmuştur. Divan şairlerinin şiirlerinde dile getirilen aşk; çoğunlukla ma’şûka kavuşma arzusuyla ortaya çıkan ama vuslattan ziyade bu yolda yaşanan ızdırabın dile getirilmiş halidir. Divan şiirinde Allah’ın rızasını kazanma ve ona ulaşma gayretinde çekilen sıkıntılar hakikî/ilahî aşk imajı çerçevesinde dile getirilirken; mecazî/beşerî aşkta ise ma’şûkun güzellik unsurları ve ona kavuşma arzusu sanatsal söylemlerle en iyi şekilde verilmeye çalışılır. Bu çalışmada, Osmanlı medeniyetinin son dönemlerinde yetişmiş ender şahsiyetlerden biri olan Diyarbekirli Ali Emîrî Efendi’nin Dîvân’ı aşk bağlamında incelenmiştir. Dîvân’ında yer alan şiirlerde sevginin bir üst derecesi olarak kitaba, ilme, vatana, millete olan aşkının yanısıra klasik üslupta da benimsenen mecazî/beşerî ve hakikî/ilahî aşka yönelik tasavvurlar, mecazlar ve benzetmeler ele alınmıştır. Böylece Ali Emîrî Efendi’nin aşk kavramına dair fikirleri, şiirlerinden hareketle anlatılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Aşk, Mana, Divan Şiiri, Ali Emîrî Efendi