TÜRK HALK ANLATI, İNANÇ VE UYGULAMALARINDA İP

Authors : Fadime Tikbaş Apak

Pages : 409-427

Doi:10.28981/hikmet.1525426

View : 113 | Download : 110

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk anlatı, inanç ve uygulamaları toplumun zihinsel ve kültürel kodlarını barındırır. Bu kodlar sayesinde geçmişten günümüze anlattıklarımız, inandıklarımız ve yaptıklarımızda bir anlam ve aidiyet hissi buluruz. Zamanlar öncesinin bilgi ve deneyimini yeniden yaşarız ve var oluş hikâyemiz devam eder. Türk halk biliminin anlatı, inanç ve uygulama belleğinde izini sürebildiğimiz unsurlardan biri de ip ile ilgili olanlardır. Kaderin ipini elinde tutan tanrıçalar ve kader ipini ören/dokuyan tanrıçalar olarak ilk örneklerine rastlayabileceğimiz bu unsur çoğunlukla kadınla bağlantılı olarak ortaya çıkmaktadır. İp yaşamı ve ölümü birleştirir, hayatı ifade eder, cana ve ruha dokunur. Aynı zamanda takip edilmesi gereken bir yolculuğu, kılavuzluğu dile getirir. İp gece ve gündüz, yakın ve uzak ilişkisi içinde de işlevseldir. Söz konusu alanların yanı sıra ip yorumlama/olumsuzlama kalıplarının oluşmasında da işlev kazanmıştır. Halk hekimliğinde de özellikle doğum öncesi ve doğumun hemen sonrası yapılan uygulamalarda ipten yararlanıldığı görülmektedir. İp farklı okumalar ve bağlamlarda toplumun üzerinde dikkat kesildiği bir unsur olmuştur. Tüm bu örnekler ipin, kişinin yaşam yolculuğu henüz başlamadan bir rol üstlendiğini kişi yaşama doğunca ve yaşamı sona erince de onun adına eylemlerine devam ettiğini göstermektedir. İp bu manada ezelden ebede hayat yolculuğunun simgeleştirilmiş bir ifadesi olarak gözükmektedir.
Keywords : kültürel bellek, ip, hayat, kader, yolculuk