İmam Mâtürîdî’nin Düşüncesinde İnsan Hürriyeti Sorunu

Authors : Abdülhamit Sinanoğlu

Pages : 249-267

Doi:10.14395/hititilahiyat.285631

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2016-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mâtüridî’ye göre insanların bir takım ilâhî emir ve yasaklara muhatap olarak mükellef kılınmasının  nedeni, Allah’ın onları özgür varlıklar olarak yaratmasından dolayıdır. Ona göre insan, akıl ve din  açısından sorumlu kılınmış, bir takım fillerine ecir ya da azap tahakkuk ettirilmiştir. Çünkü insan  kendi fiilini özgür irâdesiyle kendisi ortaya koyma kapasitesine sahip bir varlıktır. Ancak Matürüdi’ye  göre insan fiillerinin gerçek yaratıcısı Allah’tır. Bu anlayış, insanın kendi iradi fiillerinde ne  derece pay sahibi olduğu problemini de ortaya çıkarmaktadır. İşte Mâtüridî bu sorunu da “fiilde  yönler” kavramı altında incelemektedir. Ona göre insan fiili, yaratma yönüyle Allah’a, o fiile yönelip  yapmaya karar verip, ortaya çıkmasına neden olma yönüyle de insana ait olmaktadır. Bu  durumda her insan hidâyet veya dalâletini kendi yönelimi ve karar vermesiyle, tamamen kendisi  gerçekleştirmektedir.
Keywords : Mâturidî, Kuran, iman, kader, insan, fiil, irâde, yaratma, hürriyet, hidâyet, dalâlet, teklif