XV. Asırda Yaşamış Bir Osmanlı Müfessiri Olan Muhyiddin Muhammed En-Niksârî ve Tefsîr-i Sûre-i İhlâs’ı

Authors : Mehmet Akif ALPAYDIN

Pages : 671-691

Doi:10.14395/hititilahiyat.379028

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2017-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Muhyiddin Muhammed en-Niksârî XV. yüzyılın önde gelen Osmanlı ulemâsındandır. Tefsir, fıkıh,  kelam, belagat ve astronomi sahalarında eserler veren Niksârî, özellikle tefsir sahasındaki derinliği  ile öne çıkmıştır. Kastamonu’da Candaroğlu İsmâil Bey’in kendisi için yaptırdığı medresede  müderris olarak görev yaparken, Osmanlı sultanı II. Bayezid’in davetiyle İstanbul’a gelmiştir. II.  Bayezid’in kendisini görevlendirmesi üzerine Fatih ve Ayasofya camilerinde yaklaşık on beş sene  boyunca tefsir dersleri vermiş ve bu derslerde Kur’ân’ı baştan sona tefsir etmiştir. Fakat gördüğümüz  kadarı ile Niksârî’nin tefsir sahasındaki faaliyetleri büyük oranda şifâhi kalmış ve yazıya  geçirilmemiştir. Kaynaklar ve kütüphane kayıtları Niksârî’ye nisbet edilen üç tefsir eserine işâret  etmektedir, fakat bunlardan sadece iki tanesi elimize ulaşabilmiştir. Bu eserlerden birisi Sultan II.  Bayezid’e ithâfen telif ettiği Duhân sûresi tefsiridir. Diğeri ise Türkçe olarak yazdığı İhlâs sûresi  tefsiridir. Niksârî’nin İhlâs sûresi tefsiri Osmanlı döneminde kaleme alınmış en erken tarihli Türkçe  sûre tefsirlerinden birisidir. Makalede Niksârî’nin söz konusu İhlas sûresi tefsirinin tahlili yapılmaktadır.  Ayrıca Tefsîr-i Sûre-i İhlâs’ın transkripsiyonlu metni de makalede yer almaktadır. 
Keywords : Osmanlı, Tefsir, Müfessir, Niksârî, İhlâs Sûresi