Müştâk Baba ve Kuddûsî Baba Dîvânlarında İlâhî Aşk Anlayışı Üzerine Değerlendirme

Authors : Nuran ÇETİN

Pages : 233-258

Doi:10.14395/hititilahiyat.502604

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu’da yetişen önemli mutasavvıf şâirlerimizden olan Müştâk Baba insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1247/1832); ve Kuddûsî Baba insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1265/1849); Kur’ân ve sünnet bağlamında bir hayat yaşamış ilâhî aşk yolunda tasavvufî makamlarda önemli mesafeler katetmiş iki isimdir. 19. yüzyılda yaşayan bu zâtlar gönül dünyalarında tecrübe ettikleri mânevî hâlleri şiir diliyle sembolik olarak ifade etmişlerdir. Her iki ismin pek çok ortak noktalarının olduğu görülmektedir. Aynı yüzyıl içinde yaşamaları, Kādirî tarîkatına mensûbiyetleri, zâhirî ve bâtınî ilimlerdeki nitelikleri, dinî ve tasavvufî sahada eserler kaleme almaları, telifleri arasında Dîvân’larının bulunması, ömürlerini ilim irfân faaliyetleriyle geçirmeleri, muhtelif memleketlere seyahatler yapmaları bu ortak noktalardan bazılarıdır. Müştâk Baba ve Ahmed Kuddûsî’nin eserlerine ve özellikle Dîvân’larına bakıldığında tasavvufî unsurların daha ağırlıklı olduğu görülmektedir. Bu anlamda her ikisinin de şiirlerinde yoğun olarak ilâhî aşka ulaşma gayesiyle zikir, zühd, kalp tasfiyesi, nefs tezkiyesi gibi muhtelif konuları ele aldıkları anlaşılmaktadır. Bu makalede, Ahmed Kuddûsî ve Müştâk Baba’nın Dîvân’ları bağlamında onların ilâhi aşk anlayışları üzerinde durulacaktır. Giriş ve iki bölümden oluşacak olan makalenin birinci bölümünde Müştâk Baba’nın hayatı, eserleri ve ilâhi aşk anlayışına, ikinci bölümde ise Kuddûsî Baba’nın hayatı, eserleri ve ilâhi aşk anlayışına yer verilecektir. Sonuç kısmında ise her iki ismin işaret ettiği ilâhi aşkın yanı sıra ortak noktaları üzerinde değerlendirme yapılacaktır.
Keywords : Tasavvuf, Mutasavvıf, Müştâk Baba, Kuddûsî Baba, İlâhi Aşk