İlk Mu`tezile`nin Özgür İrade Söylemi: Amr b. Ubeyd ve Kader Anlayışı

Authors : Osman AYDINLI

Pages : 127-146

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2002-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amr b. Ubeyd ismi, ilk dönem Mutezilî harekette önemli bir role sahiptir. O, özgür iradeyi savunmuş ve insanın kendi eylemini -hem iyi hem de kötü- yaratabileceğini ileri sürmüştür. Özgür irade ve kader üzerindeki tartışmanın, Emevi idarecilerinin otoritesine meydan okuyan ilk Kaderîlerde olduğu gibi, ciddi siyasi yansımaları vardı. Amr b. Ubeyd de, Emevi siyasetini ve sonra da Abbasi siyasetini eleştirmiştir. O, onların yaptığı zulum ve kötü fiillerinin sorumluluğunun Allah\`a değil kendilerine ait olduğunu ifade etmiştir. Ona göre Allah, insanlara eylemlerini geçekleştirmede özgür irade vermiştir. Sonuç olarak eylemlerine göre insan ya kötü bir şekilde cezalandırılacak ya da güzel bir şekilde ödüllendirilecektir. Bu bağlamda, bu makale Amr b. Ubeyd\`in özgür irade ve kader anlayışı ile ilgili soruları cevaplamayı amaçlamaktadır.
Keywords : İlahi irade, Allah\`ın adaleti, Amr b Ubeyd, insanın özgür iradesi, Kader, Mu\`tezile, seçme özgürlüğü, Emevi hükümdarları