Safevîler Devrinde Şiîliğin Yayılmasında Tasavvufun Rolü: Tasavvuf Tarihi Açısından Bir Değerlendirme

Authors : Süleyman Gökbulut

Pages : 269-297

Doi:10.14395/hititilahiyat.285641

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2016-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Şiîlik ile tasavvuf arasındaki ilişki karmaşık bir yapı arz etmektedir. Ortak şahıslara ve kavramsal  dünyalara sahip olan bu iki yol neredeyse aynı zamanlarda ortaya çıkmış ve gelişme kaydetmiştir.  Fakat tasavvuf kendisini başlangıçtan itibaren Sünnî bir paradigmaya dayandırdığı için Şiîliğin  ona bakışı genellikle menfî olmuştur. İmamlardan sûfîler aleyhine aktarılan bazı rivayetler bu düşmanlığı  daha da arttırmıştır. Seyyid Haydar Âmülî gibi Şiîlik ile tasavvuf arasını telif etmeye çalışan  bazı âlimler çıksa da tarih boyunca bu olumsuz tavırda pek yumuşama meydana gelmemiştir.  Bilindiği üzere Safevîlerin tarih sahnesine çıkışıyla birlikte On İki İmam Şiîliği resmî bir hüviyete  kavuşmuştur. Bazı araştırmacılar Safevîlerin bu mezhebi yaymasında ve halkın Sünnîlikten Şiîliğe  geçişinde tasavvufun önemli bir rol oynadığını öne sürmüşlerdir. Kanaatimizce tarihin belirli bir  kesitine odaklanan bu görüş bazı abartıları ve eksiklikleri içermektedir. Bu makalenin temel amacı  Safevîlerin Şiîliği yaymasında tasavvuf ve tarîkatların etkisinin bulunup bulunmadığını tarihî süreci  dikkate alarak anlamaya çalışmaktır.
Keywords : Safevîler, Şiîlik, Tasavvuf, Seyyid Haydar Âmülî