Ehl-İ Sünnet Kelâmında Haberî Sıfatların Te’vilinin Başlangıcı Meselesi

Authors : İrfan EYİBİL

Pages : 667-692

Doi:10.14395/hititilahiyat.465287

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Nasslarda Allah hakkında teşbih ifade eden nitelemeler vardır. Bunlara kelâmî terminolojide haberî sıfatlar denir. Müşebbihe bu nitelemelerin zahirlerinden hareketle teşbihe varırken, selef ise teşbihten uzak durmak için manasını Allah’a havale etmiştir. Cehmiyye, Mu’tezile ve Ehl-i Sünnet ise söz konusu nitelemeleri zahirleri üzere değerlendirmemiş tenzih anlayışına uygun bir şekilde te’vil etmişlerdir. Ehl-i Sünnet içinde haberî sıfatların te’vilinin kiminle beraber başladığı tartışmalıdır. İzmirli İsmail Hakkı haberî sıfatları te’vil geleneğinin Cüveynî ile başladığını söylerken; klasik kaynaklarda bunun kişilerden çok halefin genel bir tavrı olduğuna yönelik bilgiler vardır. Çalışmada klasik kelâm eserleri kronolojik olarak incelenerek Ehl-i Sünnet içinde te’vil geleneğinin kimlerle başladığı ve hangi kesimlerce tercih edildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda tümevarım yöntemiyle ulaşılan veriler, çözümlemeci bir analize tabi tutulmuş ve konu hakkında tutarlı bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. 
Keywords : Tevil, Haberî Sıfat, Cüveynî, İbn Fûrek, Kelâm, Ehl i Sünnet, İbn Fûrek