Türk Sosyoloji Tarihini Tartışmalar Üzerinden Okumak: Tanyol-Boran Tartışması Örneği (1962)

Authors : Mehmet Ali AKYURT, Muhammed Fazıl BAŞ

Pages : 18-45

Doi:10.20304/humanitas.1219131

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2023-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyoloji tarihçiliğinde 1970’lerde başlayan yeni eğilimlere paralel olarak tartışma merkezli okumalar da yaygınlaşmıştır. Sosyologlar arası ayrışmaları gündeme getiren bu ilişkisel yaklaşım, bugünden bakıldığında ilginç görünen somut tarihsel tartışmaları merkeze alarak araştırmacıyı anakronizm ve tarih için tarih anlayışından korur. Unutulmuş isimlerin katkılarını ortodoks sosyoloji anlatısına dahil etmeye ve taraflar arasındaki konumlanmalar/süreklilikler üzerinden sosyoloji topografyasını daha net bir biçimde ortaya koymaya katkı sağlar. Türk sosyoloji tarihi de tartışmalar açısından zengindir. 1890’larda başlayıp II. Meşrutiyet’te yoğunlaşan siyasete, iktisada, hukuka, kültüre, eğitime ilişkin “sosyoloji öncesi tartışmalar”ı 1930’lardan itibaren kültür-medeniyet tartışması gibi “sosyolojik tartışmalar” takip etmiştir. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devreden toplumsal yapıya ilişkin tartışmalarsa özellikle 1960’larda yaygınlaşmış ve sosyal bilimciler arasında çeşitli ayrışma ve kümeleşmeleri gündeme getirmiştir. Bu araştırma, 1962’de Yön’de Cahit Tanyol ile Behice Boran arasında gerçekleşen tartışma örneğinden hareketle Türk sosyoloji tarihini tartışmalar üzerinden okumayı amaçlamaktadır. Tartışmayı oluşturan metinler, tarafların temel ayrışma noktaları ile Türk sosyoloji tarihindeki halef ve seleflerine odaklanılarak çözümlenmeye çalışılmaktadır.
Keywords : Sosyoloji tarihçiliği, Bilimsel tartışmalar, Sosyolojik tartışmalar, Tartışma tarihi, Toplumsal yapı