Mehmed Şakir Paşa’nın Osmanlı Terminolojisine Dair “Istılahât-ı Kadîme”si

Authors : Göker İNAN

Pages : 183-198

Doi:10.20304/humanitas.1247715

View : 49 | Download : 36

Publication Date : 2023-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Halikarnas Balıkçısı ismiyle meşhur olan Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1973); babası Mehmed Şakir Paşa insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1914); görev aldığı askerî ve idarî vazifelerinin yanında Yeni Osmanlı Tarihi adlı eseriyle de tanınmaktadır. Şakir Paşa söz konusu eserini beş cilt olarak Osmanlı Devleti’nin başlangıcından 1876’ya kadar getirmek istemiş ve çalışmasının büyük kısmını tamamlamıştır; fakat Osmanlı matbaalarında eserin ancak ilk iki cildi basılabilmiştir. Bu makalenin konusu eserin hemen başında yer alan ve Osmanlı müesseseleri ile erken modern Osmanlı İmparatorluğu’nda kullanılan bazı terimleri ihtiva eden Istılahât-ı Kadîme’dir. Mehmed Şakir Paşa söz konusu bölümü 1900’lerin başındaki bir Osmanlı okuruna yardımcı olmak maksadıyla hazırlamış ve aradan geçen yüzyıllar sebebiyle unutulan “kılıç tımarı”, “muhzır ağa”, “voynuk” ve “yurtluk” gibi bazı terimlerin açıklamalarını vermiştir. Eserini hazırlarken hem Osmanlı kroniklerini hem de o zamana kadar yazılmış yabancı kaynakları kullanan Şakir Paşa’nın Osmanlı medeniyet ve tarihine dair söz konusu ıstılahâtı bizde hazırlanan tarih lügatlerinin ilk halkalarından biri olması bakımından da dikkate değerdir.
Keywords : Mehmed Şakir Paşa, Yeni Osmanlı Tarihi, Istılahât ı Kadîme, Osmanlı terminolojisi