Eger Ṣorsalar Kim Müslimān Mısın? Başlıklı Bir İlmihâl Metni Üzerine Dil İncelemesi

Authors : Okan Celal Güngör, Beytullah Bekar

Pages : 179-202

Doi:10.20304/humanitas.1281828

View : 96 | Download : 129

Publication Date : 2023-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkler tarih boyunca farklı dinlere yönelmişlerdir. Göktürkler döneminde Gök Tanrı inancını, Uygurlar döneminde Budizm ve Manihaizm’i ve Karahanlılar döneminde ise İslamiyet’i kitleler hâlinde kabul etmişlerdir. Bu yeni dinlerin kabulüyle birlikte bu dinleri öğretecek nitelikte çeşitli eserler kaleme almışlardır. Karahanlılar döneminde İslamiyet’in kabulüyle birlikte Kuran tercümeleri yapılmış; dinî, ahlaki nitelikte eserler ve ilmihâller kaleme alınmıştır. İlmihâl, inanç, ibadet, gündelik yaşayış ve ahlak, zaman zaman peygamberlerin hayatlarına dair hayatına dair özlü bilgileri içeren el kitabı olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın konusunu da bir ilmihal metni teşkil etmektedir. Bu metnin bulunduğu mecmua, Tübingen Eberhard Karls Üniversitesi Kütüphanesi 10.20345/digitue.25587 doi numarasında dijital olarak kayıtlıdır. Çalışmada 2b ve 5b varakları arasında yer alan kısa ilmihâl bilgilerinin yer aldığı bölüm önce, yazım özellikleri açısından ele alınmış daha sonra metnin ses bilgisinde dikkati çeken hususlar üzerinde durulmuştur. İlgili metin çeviri yazıyla verildikten sonra dizin-sözlük ortaya konularak bu alanda çalışacakların istifadesine sunulmuştur.
Keywords : ilmihal, mecmua, Osmanlı Türkçesi