MURATHAN MUNGAN’IN 995 KM ROMANINDA ANLATMA TEKNİĞİ

Authors : Bahar Dervişcemaloğlu

Pages : 76-91

Doi:10.20304/humanitas.1504942

View : 168 | Download : 157

Publication Date : 2024-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Çağdaş Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Murathan Mungan, edebiyatın birçok türünde eser veren çok yönlü bir yazardır. Yazarın uzun ve yoğun bir çalışmanın neticesi olarak 2023 yılında yayımladığı 995 km adlı romanı, hem teknik hem de tematik açıdan dikkat çekici unsurlar içermektedir. Roman, yazarın Türkiye’nin yakın tarihinde karanlık bir dönem olarak değerlendirdiği ve faili meçhul cinayetlerle özdeşleştirdiği 1990’lı yılları konu edinmektedir. Gerçek olaylara ve kişilere atıf yapılan ancak bunların çeşitli anlatma teknikleri vasıtasıyla kurmaca dünyanın içerisine dahil edilerek kurgusallaştırıldığı romanda şimdiki zamanla anlatma stratejisi ve bilinç yansıtma teknikleri öne çıkmaktadır. Özellikle geçmiş zamanın içine iliştirilen şimdiki zamanla anlatma stratejisi, yazarın işlenen cinayetle ilgili vermek istediği mesajı etkili bir şekilde yansıtmaktadır. Romanda şimdiki zamanın eşzamanlılık hissi ve aracısızlık etkisi yaratarak okuyucuyu da şahit pozisyonuna sokmak, gerçeğe benzerliği arttırmak, anlatımı daha canlı hâle getirmek, kamerayla izlenme etkisi yaratarak herkesin birbirini gözetlediği istihbarat ağına ya da döngüsüne gönderme yapmak, zamansızlık etkisi yaratmak gibi işlevler taşıdığı görülmektedir. Serbest dolaylı düşünce ile psikoanlatma tekniği açısından bakıldığında sadece romanın ana karakteri olan isimsiz katilin değil, diğer isimsiz karakterlerin zihinlerinin de yansıtılması, bu karakterlerin tabi oldukları dinî/siyasî/askerî yapılanmaların ya da örgütlerin zihniyetinin anlaşılması açısından önemlidir. Ancak her ne kadar figüral anlatma tekniği vasıtasıyla karakterlerin bakış açısı ön plana çıkarılsa da romanda anlatıcının öznelliğinin belirgin bir rol oynadığı görülmektedir. Retorik ve ideolojik boyutuyla ön plana çıkan, temelde gerçek yazarın, yani Murathan Mungan’ın Türkiye’nin yakın tarihindeki karanlık bir dönemi “hatırlatmak” için yazdığı, devlete ve sisteme yönelik eleştiriler içeren 995 km romanındaki düzen ve teknik tercihler, yazarın okuyucu üzerinde istediği etkiyi bırakmaya yönelik bilinçli tercihler olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada öncelikle şimdiki zamanla anlatma stratejisi üzerinde durulacak, daha sonra anlatma teknikleri, özellikle de bilinç yansıtma teknikleri anlatıcının rolü dikkate alınmak suretiyle irdelenecektir.
Keywords : Anlatma tekniği, Figüral anlatma, 995 km, Psikoanlatma, Serbest dolaylı düşünce