“Vardım Bir Gülşene” Güftesinin Kâdiriyye-Gülşenîyye Çerçevesinde İncelenmesi: Harput’ta Gülşenîyye İzleri

Authors : Muhammed Ali YILDIZ, Mahmut DEMİRDİL

Pages : 95-116

Doi:10.46231/sufiyye.1195080

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir tarikat tarafından benimsenen düşünce ve uygulamalar, farklı tarikatların da zikirlerine, ayinlerine, mûsikî ve şiirlerine yansıyabilmektedir. Bu çalışma kapsamında Harput’un önemli simalarından biri olan İçmeli Sabri Çavuş, hayatı ve kaleme aldığı “Vardım Bir Gülşene” güftesi üzerinden ele alınacaktır. Kâdirî tarikatına intisap eden İçmeli Sabri Çavuş, güftesinde kullandığı birtakım ifadeler ile Gülşenîyye tarikatını çağrıştıran bir izlenim bırakmaktadır. Tasavvufi açıdan yaklaşıldığında muhtevası itibariyle dikkat çekici olan “Vardım Bir Gülşene” güftesi; Gülşenîyye tarikatının tarihsel sürecindeki gelişmeleri, uygulamaları ve metaforları yönüyle incelendiği gibi Sabri Çavuş’un divanında yer alan beyitleriyle de kıyaslanmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler, aynı zamanda Harput’ta Halvetîyye-Gülşenîyye izlerinin araştırılmasına da vesile olmuştur. Yapılan kaynak taramaları sonucunda, İçmeli Sabri Çavuş’un hayatı hakkında ayrıntılı bilginin yer almadığı, söz konusu güftenin de incelenmediği görülmüştür. Elde edilen bilgiler ışığında güfte; mûsikînin gelişiminde tekkelerin rolü, bazı ifadelerin edebi metinlerde sık kullanılmasının yeri, İçmeli Sabri Çavuş’un hayatına dair birtakım ayrıntılar, Diyarbakır-Harput bölgesinin Gülşenîyye-Kâdiriyye’nin tarihsel sürecinde ihtiva ettiği önemi ve bu tarikatların uygulamaları, etkileşimleri çerçevesinde incelenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Gülşenîyye, Kâdiriyye, Harput, Diyarbakır, İçmeli Sabri Çavuş