MECELLE ŞÂRİHİ ALİ HAYDAR EFENDİ’NİN ŞURÛT İLMİNE DAİR ESERLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Ayşe AKTAŞ

Pages : 765-790

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2020-07-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede son devir Osmanlı hukukçularından olan Küçük Ali Haydar Efendi’nin (ö. 1354/1935) şurût ilmine dair yazdığı eserler incelenecektir. Ali Haydar Efendi Osmanlı Devleti’nin son döneminde yetişmiş büyük bir hukukçudur. O, devlette üstlendiği birçok hukukî vazifenin yanı sıra İslâm hukukuna dair birçok eser kaleme almıştır. Yazdığı bu eserler hukuk ilmine birçok katkı sağlayıp ardından gelen hukukçular için de ilham kaynağı olmuştur. Ayrıca Ali Haydar Efendi hem medrese kökenli bir âlim hem de Tanzimat sonrası kurulan eğitim kurumlarında yetişmiş bir hukukçudur. Ali Haydar Efendi’nin eserleri tüm bu hususlar dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Ali Haydar Efendi’nin bu makalede inceleyeceğimiz eserleri şurût ilmine dair kaleme alınmış son eserlerdir. Bu eserler Tatbikât-ı Şer’iyye Dersi ve Kitâbü’l-mebâhisi’l-mühimme fi’t-tatbikât-ı şer’iyye ve’l-hukukiyyedir. Bunlardan Tatbikât-ı Şer’iyye Dersi daha önce yazılmış olup diğer eserin temelini teşkil etmektedir. Bu kitap, Ali Haydar Efendi’nin medresetü’l-kudâtta verdiği tatbikat-ı şer’iyye dersinde ders kitabı olarak okuttuğu bir eser özelliği taşımaktadır. Diğer eseri olan Kitâbü’l-mebahisi’l-mühimme fi’t-tatbikât-ı şer’iyye ve’l-hukukiyye ise Ali Haydar Efendi’nin uzun yıllar üzerinde çalıştığı ve tatbikât alanına (Ali Haydar Efendi döneminde şurût ilminin adı tatbikât olmuştur) dair orijinal bilgilerin yer aldığı ve de şurût ilmine dair kaleme alınan son kitaptır. Bundan ötürü Osmanlı döneminde şurût ilminin Ali Haydar Efendi ile sona erdiğini söylemek mümkündür.
Keywords : İslam Hukuku, Şurût İlmi, Ali Haydar Efendi, Kitâbü'l Mebâhis, Tatbikât, Osmanlı