Osmanlı Devleti’nde Vekâlet Akdinin Uygulanması (1008-1009/1599-1600 Tarihli B-18 Numaralı Bursa Şer‘iyye Sicili Örneği)

Authors : Habibullah HABİB

Pages : 460-483

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-01-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumda hukukî işlemlerin genellikle ihtiyaç duyan gerçek kişiler tarafından yapılması esastır. Ancak bazı durumlarda hukukî işlemler, bizzat kişi tarafından gerçekleştirilemez. Bunun ehliyet gibi hukukî veya maddi sebepleri veyahut ticari işlemleri hızlı bir şekilde gerçekleştirme amacı bulunabilmektedir. Bu gibi durumlarda bir kimsenin adına ve hesabına bir başkası tarafından (kanunen veya irâde yoluyla) o kişinin ihtiyacı olan hukukî işlemin yapılmasını mümkün kılan vekâlet akdine ihtiyaç duyulmaktadır. Toplumsal hayatta hukukî bir uygulama olarak büyük önem taşıyan bu vekâlet akdinin Osmanlı döneminde yaygın bir şekilde halk arasında kullanıldığı görünmektedir. Bu uygulamalar, insanların sosyal yaşamda birçok konuda birbirlerinin yardım ve desteğine muhtaç oldukları gibi vekâlet alanında da birbirlerine ihtiyaç duyduklarını göstermektedir. Bu durum, Osmanlı döneminde toplumda var olan sevgi, saygı, yardımlaşma ve karşılıklı güvene de işaret etmektedir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nde Vekâlet Akdinin uygulanması bağlamında Bursa şer‘iyye sicillerinden B-18 numaralı sicilde vekâlet akdi ile ilgili yer alan kayıtlar muhteva açısından incelenmiş, kayıt numaraları gösterilerek vekâlet akdinin uygulamaları değerlendirilmiştir.
Keywords : Osmanlı, Vekâlet, Şeriyye Sicilleri, İslam Hukuku Fıkıh