Niyâzî-i Mısrî Dîvânı’nda Hüseynî Makâmı İle Kayıtlı Gazellerde Vahdet-Kesret, Zühd-Aşk ve Tecelliyât

Authors : Ali CANÇELİK, Nur Banu AKSU

Pages : 78-106

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2022-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Kenan Erdoğan tarafından hazırlanan Niyazî-i Mısrî Dîvânı’nda yer alan Hüseynî makâmı kayıtlı 163, 187 ve 189 no’lu gazeller incelenmiştir. Belirlenen gazellerin her bir beyti müstakil olarak ele alınmış, transkripsiyonlu metni ve günümüz Türkçesi verilerek açıklaması yapılmıştır. Gazellerin izahında konunun daha iyi anlaşılmasını sağlamak için beyitlerdeki bazı kavram ve tamlamaların detayına ayrıca yer verilmiştir. Niyazî-i Mısrî’nin bu gazelleri üzerinden vahdet-kesret, zühd-aşk ve tecellîyât konularındaki görüş ve tasavvufî yorumlarının açıklanması amaçlanmıştır. Gazellerde vahdet-kesret, zühd-aşk ve tecellîyât ana konuları oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu konularda geniş açıklamalar ve çeşitli örneklerle anlatım zenginleştirilmiştir. Yine beyitlerin îzahında Kur’ân-ı Kerîm ve hadislerden iktibaslara da yer verilmiştir. Gazellerde dille ilgili unsurlara değinilmeyip beyitlerin içeriğine, anlam dünyasına ve tasavvufî açıdan îzahına yer verilmiştir. Bu çalışma ile birlikte Niyazî-i Mısrî’nin gazellerde yer alan konulardaki düşünce ve duygu dünyasına girmek mümkün olacaktır. Daha sonra bu gazellerin makâm ile bağlantısı ‘Hüseynî Makâmı ve Gazellerle İlişkisi’ başlığı altında gazellerden örnekler verilerek incelenmiştir. Sonuç kısmında ise gazellerin ana tema ve kavramlarına yer verilmiş ve genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Keywords : Niyazî i Mısrî, Dîvân, gazel, makâm, aşk