Neshin Varlığını İnkâr Yoluyla Hz. Muhammed’in Nübüvvetini Reddeden Yahudilere Cüveynî’nin Cevapları

Authors : İbrahim BAYRAM

Pages : 212-239

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2022-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm dünyasının en önemli âlimlerinden olan Cüveynî, ilmi kimliğini, diğer konuların yanı sıra mensubu olduğu dinin temel inanç ilkelerine aykırı görüşler ortaya koyan Ehl-i kitab’a karşı da izhar etmiştir. O, bu meyanda neshin imkânsızlığından hareketle Hz. Muhammed’in nübüvvetini reddeden Yahudilerin konuyla ilgili argümanları da ele alıp çürütmeye çalışmıştır. Bu konuda önce neshin hakikatini ve yanlış olduğunu düşündüğü nesih anlayışını ortaya koymuş, peşi sıra Yahudilerin yaklaşımını ele almıştır. Neshin varlığını inkâr eden Yahudilerin bunu temel itibariyle aklî ve şerʽî gerekçelere dayandırdıklarını belirtmiştir. Ayrıca nesih anlayışının, Allah hakkında düşünülemeyecek olan bedâya benzediği, yine bu neshin O’nu ilk emir yahut yasağında sözünden dönme konumuna getirdiği, ayrıca bunda kulun maslahatının mefsedete çevrildiği gibi argümanlar ürettiklerini kaydetmiştir. Söz konusu kanıtları hususi mahiyette inceleyen müellif, onları ayrı ayrı cevaplandırma yoluna gitmiştir. Yahudilerin neshin cevazı önündeki engeller olarak gösterdiği hususları çözüme kavuşturmuştur. Bu şekilde ilkin neshin teorik plandaki imkânını kanıtlarken, sonrasında onun fiilen vuku bulduğunu gösteren örnekler ile de pratik yansımalarını ortaya koymuştur.
Keywords : Kelâm, Cüveynî, Yahudiler, Hz Muhammed, Nesih