TÜRKİYE’DE YOKSULLUK VE YOKSULLUKLA MÜCADELE

Authors : Arzu YILDIRIM

Pages : 15-33

View : 23 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Küreselleşme özellikle 1980’li yıllarda neoliberal politikaların uygulanmaya başlanmasıyla birlikte etkisini göstermeye başlamıştır.  Küreselleşme kavramı son zamanlarda yoğun bir şekilde üzerinde durulan bir konu olmasına karşın, küreselleşme olgusunun ortaya çıkışı ve gelişim süreci daha eskilere dayanmaktadır. Teknolojinin ve kitle iletişim araçlarının hızlı bir şekilde gelişmesi küreselleşmenin etkilerinin günümüzde daha hissedilir olmasını sağlamıştır. Bu bakımdan küreselleşmenin etkileri sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal alanda daha belirginleşmiştir. Bu gelişme ve değişmelere ayak uyduramayan ya da gelişimleri anlamayan ülkeler birtakım sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Küreselleşme ile birlikte zengin ile fakir arasındaki ayrım daha fazla açılmıştır. Zengin daha zengin fakir ise daha da fakirleşmiştir. Zengin ile fakir arasındaki gelir dengesizliği hızlı bir şekilde artmıştır. Bundan daha fazla etkilenen hiç kuşkusuz gelişmekte olan ülkeler olmuştur. Küreselleşmenin ülkeler açısından yarattığı sorunlardan yoksulluk sorunu dikkat çeken konular arasındadır. Yoksulluk sadece Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı bir sorun olmayıp dünyadaki bütün ülkelerin artık başlıca mücadele edecekleri sorun haline gelmiştir. Yoksulluk olgusu küresel sorun olarak kabul görmektedir.  Küresel bir sorun olarak kabul edildiği için geleceğini düşünen ülkeler bu sorunlarla başa çıkmanın yollarını aramaya çalışmışlardır. Sanayi devriminden önce yoksulluk kavramı literatürde pek kullanılmamaktaydı. Sanayi devriminden önce durumu iyi olmayanlara yapılan yardımlar dini inanışın bir gereği olarak kabul görmekteydi. Sanayi devrimiyle birlikte kitle üretimine geçilmesi, nüfusun artması, hızla köyden kente olan göçle kentte iş bulamayan insanların artması, insanların yaşam standartlarının değişmesine neden olmuştur. 1920 yılında yaşanan Ekonomik Buhran sonucu işsizlik, geçim sıkıntısı, zorunlu ihtiyaçlarını karşılayamama gibi sıkıntılar sonucu yoksulluk hızlı bir şekilde artmıştır. Yoksulluk çok boyutlu ve karmaşık bir olgudur.  Her ülke ve bölge için yoksulluk kavramının anlamı, boyutu ve derecesi değişmektedir. Yoksulluk olgusu, sahip olunan sosyo-kültürel yapıya, koşullara bağlı olarak değişmektedir. Yoksulluk, gerekli asgari düzeydeki ihtiyaçlarını karşılayacak, sosyal, kültürel ve ekonomik birtakım araçların olmamasıdır. İnsanların beslenme, barınma, sağlık gibi hayatını devam ettirmesi için gerekli olan ihtiyaçlarını giderememe, hayatın gerektirdiği bazı sosyal, siyasi, kültürel olanakların kısıtlı olmasından dolayı dışlanmaktadır. Tarihsel süreç göz önüne alındığında gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler, sahip oldukları ekonomileri, yaşam standartları, gelir düzeyleri gibi göstergeler ülkeden ülkeye farklı olmasına rağmen ülkelerin sürekli mücadele ettikleri ve bu yönde politikalar geliştirmeye çalıştıkları görülmüştür. Bu konuda özellikle Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler gibi kuruluşların da bu konuya dikkat çekmeleri yoksulluk üzerinde durulması gerektiğini, konunun önemli olduğunu göstermiştir. Ülkeler kendi sosyo-kültürel, ekonomik, siyasi olarak sahip oldukları özellikleri göz önünde bulundurarak yoksullukla mücadelede kamu politikaları geliştirmeye çalışmışlardır. Artan teknolojik yenilikler, ekonomik ve sosyal imkanlarının değişmesi ve gelişmesi sonucunda dünyada ve Türkiye’de refah seviyesi artmıştır. Ancak artan bu refah seviyesi gelir dağılımındaki eşitsizliği daha da artırmış ve aradaki çizgiyi daha belirgin hale getirmiştir. Dünyada ve Türkiye’de bu kadar önemli bir sorun olan yoksulluk sorununa ne gibi çözüm önerileri getirilebilir? Bu çalışmada bu sorunun cevabı aranmaktadır. Çalışmanın temel amacı küreselleşme sürecinin yoksulluk üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Bu bakımdan yoksulluk kavramı ayrıntılı olarak ele alınacak, farklı yaklaşımlar ve boyutları ortaya konulacaktır.  Yoksulluğu önlemeye yönelik yaklaşımlar değerlendirilecektir. Türkiye’de yoksullukla mücadele kapsamında kurum bazında uygulanan politikalar üzerinde durulacak, eleştirel bir değerlendirme yapılacaktır.
Keywords : Yoksulluk, Küreselleşme, Yoksullukla Mücadele