Dünyada ve Türkiye’de Kamu-Özel İşbirliği Uygulamaları: Rakamsal Verilerle Bir Analiz

Authors : Recep Emre ERİÇOK

Pages : 629-661

Doi:10.26650/JEPR1310789

View : 16 | Download : 18

Publication Date : 2023-08-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde ekonomik ve sosyal kalkınma açısından altyapı yatırımlarının önemi konusunda giderek artan bir fikir birliği bulunmaktadır. Bu bağlamda kamu-özel işbirliği, altyapı yatırımlarını desteklemenin temel araçlarından biri olarak kabul edilmektedir. Kamu-özel işbirliği uygulamaları, Türkiye’de de 30 yılı aşkın bir süredir çeşitli projelerin gerçekleştirilmesinde yoğun şekilde kullanılmaktadır. Kamu-özel işbirliği alanındaki küresel gelişmeler çerçevesinde dünyada ve Türkiye’de kamu-özel işbirliği uygulamalarını incelemek ve rakamsal verilerle analiz etmek amacıyla hazırlanan bu çalışmada, öncelikle kamu-özel işbirliğinin kavramsal çerçevesine değinilmiş, daha sonra artan altyapı yatırım ihtiyacı doğrultusunda dünyada ve Türkiye’deki kamu-özel işbirliği uygulamalarına ilişkin rakamsal veriler analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, Türkiye’de kamu-özel işbirliği uygulamalarının diğer ülke örneklerine göre bazı hususlarda farklılaştığını ve mali risklerin yönetimi ve raporlanması ile mali şeffaflık başta olmak üzere kamu-özel işbirliği yönetişim çerçevesinin iyileştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, kamu-özel işbirliği projeleri kapsamında sağlanan koşullu yükümlülükler nedeniyle üstlenilen mali risklerin arttığına işaret etmektedir. Kamu-özel işbirliği alanında mali risklerin azaltılması ve mali şeffaflık sorunlarının çözümü için, koşullu yükümlülüklerin döviz yerine TL cinsinden verilmesi, uzun süreli garantilerden kaçınılması, Hazine dışındaki kamu-özel işbirliği projelerini uygulayan kurumlar tarafından verilen garantilere ilişkin bilgilerin kamuoyu ile şeffaf ve düzenli bir şekilde paylaşılması veya tüm garantilerin tek bir kurum çatısı altında toplanması, kaynakların etkin şekilde kullanılarak verimli yatırımlara dönüştürülmesi ve öncelikli sektörlere yönlendirilmesi gerekmektedir. Bunların başarılması durumunda, Türkiye’de kamu-özel işbirliğine ilişkin tartışmaların azalması, bu projelerin potansiyel katkılarından daha fazla faydalanılması ve Türkiye’nin ekonomik performansına olumlu katkılarının artması öngörülmektedir.
Keywords : Kamu özel işbirliği, Altyapı yatırımları, Proje sayısı, Yatırım tutarı, Devlet garantileri