Yunus Emre Divanı’ndaki Ayet ve Hadis İktibaslarının Söz Dizimindeki Yeri

Authors : Hüsna KOTAN

Pages : 241-270

Doi:10.29288/ilted.340094

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyat ve dil tarihimiz açısından büyük önem taşıyan, söylemini ve söylem güzelliğini kaybetmeden yaşadığı devirden günümüze kadar ulaşan, tasavvufu kendisine şiar edinmiş şairimiz Yunus, dilin bütün imkânlarından yararlanarak duygu ve düşünce dünyasını Divan’ında vücuda getirmiştir. Oldukça sade bir dil kullanan yapmacıklıktan uzak, millî bir duyuşla şiirlerini dile getiren Yunus’un beslendiği asıl kaynak tasavvuftur. Onun dünyasını “Allah aşkı, tevhit düşüncesi, ahlak ve gelenek” gibi dört önemli mevhum oluşturur. Yunus, şiirlerinde bu duygu ve düşünceleri dile getirirken İslam kültürünün tefsir, edebiyat, coğrafya, astronomi gibi çeşitli dallarından ve özellikle Kur’an-ı Kerim, ayetler ve hadis-i şeriflerden istifade etmiş, bunları kendi dili ve terminolojisi içerisinde ustaca kullanmıştır. Bu büyük Türk-mutasavvıfı, Divan’ında iktibas ve telmih yoluyla birçok ayet ve hadise yer vermiştir. Hatta onun her şiirinin bir ayet ve hadis ile beslendiğini söylemek mümkündür. Çalışmamızda Yunus Emre’nin ayet ve hadislerden yaptığı bu iktibaslar açıklanarak, bunların cümle içerisindeki yeri üretici-dönüşümsel söz dizimi ilkeleri ışığında incelenecektir.
Keywords : Yunus Emre, Divan, söz dizimi, dilbilim, iktibas, dilbilim