ASUR TİCARET KOLONİLERİ DÖNEMİNDE KĀRUM DAİRESİNİN HESAPLAŞMA KAYITLARINA ETKİSİ

Authors : Arif GÜMÜŞ, Hakan ERKUŞ

Pages : 421-432

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :bereketli topraklarıyla tarih boyunca çeşitli uygarlıkların çekim merkezi olmuştur. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki ilk ticaret MÖ 2400-2300 yılları civarında Akadlı Sargon döneminde başlamıştır. MÖ 2000’li yıllarda Asurlu tüccarlar Anadolu’da bir koloni sistemi kurarak ticareti sistemli ve organize hale getirmişlerdir. Asur devleti ile Anadolu arasında yapılan ticaretin sorunsuz işleyebilmesi için Asurlular Anadolu’da o dönem etkin olan yerel krallıklar bünyesinde k ā rum isimli büyük ve wabartum isimli küçük ticaret merkezleri kurmuşlardır. Son yapılan çalışmalar ile beraber bu ticaret merkezlerinin sayısının 40’ın üzerinde olduğu saptanmıştır. Bütün bu k ā rum ve wabartum ’ların merkezi bugün Kayseri sınırları içerisinde bulunan Kültepe-Kaniš k ā rum ’udur. Kaniš k ā rum ’u organizasyonu içinde bulunan b ē t karim isimli yönetim merkezi; tüccarlar ile yerel halk arasında yapılan ticaretin kurallarının belirlenmesi, anlaşmazlıkların çözülmeye çalışılması, tüccarlar arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi, tüccarlarla yerli krallar arasındaki ilişkilerin tanzimi gibi işleri yapmaktaydı. Kültepe’de yapılan kazılarda bugüne kadar yaklaşık 23.500 tablet çıkarılmıştır. Kültepe’de elde edilen tabletlerin büyük çoğunluğu tüccarların kişisel ticari kayıtlarından oluştuğundan tabletlerdeki bilgiler sosyal, hukuki ve ekonomik yönden dönemi aydınlatacak; borç alacak ilişkisini ortaya koyan senetler, ticari sözleşmeler, ortaklık belgeleri, mahkeme tutanakları, iş mektupları, gibi belgelerden oluşmaktaydı. Bu tabletlerin satır aralarından o dönemin günlük hayatı ve yerel krallıklar ile koloni teşkilatının yönetim şeklinin aydınlatılmasına ışık tutacak bilgiler elde edilmektedir. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki uluslararası ticaret 255 yıl devam etmiş, sebebi bilinmeyen bir şekilde sona ermiştir. Bu çalışmada yaklaşık 4000 yıl öncesine ait, Anadolu’daki ticari kuralların oluşmasını sağlayan k ā rum dairesinin görev, yetki, sorumlulukları, ticari hayat içerisindeki fonksiyonu ve günümüz ticari kurumlarına olan benzerlikleri araştırılmaktadır. Bu çalışmayla elde edilen veriler ile muhasebe ve finans tarihinin yazımına katkı sağlanması hedeflenmektedir. 
Keywords : Asurlular, Anadoluda Yerel Krallıklar, Asur Ticaret Kolonileri, Kārum Teşkilatı