BAĞIMSIZLIK SONRASI FAS KÜLTÜREL KİMLİĞİNİ ŞEKİLLENDİRMEDE EDEBİ DERGİLERİN ROLÜ

Authors : Elif DEMİR

Pages : 40-50

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :1950 ve 60’lı yıllar hiç şüphesiz dünya tarihinde sömürgeleştirilmiş halklar için bir dönüm noktası oldu; emperyalist güçlerin boyunduruğundan pek çoğu kurtularak “özgürlüklerine” kavuştu. Bununla birlikte bu halkların bağımsızlıklarını elde etmeleri,  yağmalanmış, sindirilmiş ve yeniden şekillendirilmiş dünyalarındaki sömürge izlerini sihirli bir değnek misali bir anda ortadan kaldırmadı. Bu bağlamda öncelikle kısmi olarak İspanyol (1860-1912) ve ardından Fransız (1912-1956) sömürge devletlerinin boyunduruğunda olan ve 1956 yılında bağımsızlığına kavuşan Fas’ta kolonyal devletlerin yaptıkları kültürel ve kimliksel tahribatın izleri günümüzde dahi yok olmuş değildir. Tunus ve Cezayir’de olduğu gibi Fas’ta da kolonyal güce karşı direnişi beslemede ve kültürel kimliği korumada en önemli faktör olan Arap dili ve halkın eğitim gördüğü yerel okullar kısıtlanmış ve öncelikle öz kimliği deforme etmeye yönelik Avrupa merkezli bir kültür politikası dayatılmıştı. Bu bağlamda Fransızca bir anda resmi dil olurken sömürgeci güçler yerel kültürün evrensel değerlerini, tarihini ve milli kimliğini yok saymışlardı. Kolonyal güç için Fas kültürü kendi içerisinde göstermelik olarak kaldığı sürece özgün ve egzotikti bunun dışında Fas’ta entelektüel yaşam ve eleştirel düşüncenin ortaya çıkması sömürge gücü için büyük bir tehditti. Buna rağmen köklü bir sanat ve edebi birikime sahip olan Fas’ta modernist fikirler yayılmaya başlamış, entelektüel kesimin bayraktarlığında yenilenme (Nahda) hareketleri her türlü ayrımcı politikaya rağmen ilerleme ve gelişmeye devam etmiştir. Özellikle bağımsızlığın akabinde yerel yönetici sınıfın sömürge gücünün çıkarlarını koruması, emperyalist güçlere sürekli borçlanmadan dolayı halkın karşılaştığı ekonomik zorluklar milli ve kültürel kimlik alanında kayda değer bir çalışmanın olmaması gibi çeşitli faktörler 1960’lar sonrası bir grup genç aydının halkı aydınlatmada yeni ifade organlarına ihtiyaç duyarak çeşitli dergiler ve gruplar kurmalarına sebebiyet verdi. Sosyal adalet, demokrasi, eşitlik, sosyalizm gibi yeni siyasi kavramların etkileriyle yayımlanan bu yeni dergiler, Fas toplumunda edebiyatla beraber kültürel ve ulusal kimliğin gelişmesinde büyük katkılar sağlamışlardır. Bu çalışmanın amacı sömürge sonrası ortaya çıkan yeni nesil edebi dergilerin Fas kültürü ve modern entelektüel hayatın oluşmasında üstlendiği edebi ve sosyal rolü etraflıca incelemektir. 
Keywords : Fas Edebiyatı, Kültürel Kimlik, Bağımsızlık, Edebi Dergiler