27 MAYIS’TAN 12 EYLÜL’E: TÜRK DEVRİM/İNKILÂP TARİHİ DERSİNİN ADI VE KRONOLOJİSİ

Authors : Demo Ahmet ASLAN

Pages : 23-37

Doi:10.54282/inijoss.1287701

View : 24 | Download : 19

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de resmî ideolojinin aktarılmasında önemli bir işleve sahip olan Türk Devrim Tarihi dersinin, 12 Eylül 1980 Askerî Darbesi’nden sonra adı, Türk İnkılâp Tarihi olarak değiştirildi. Dersin adının İnkılâp Tarihi olarak değiştirilmesi, 1960’ların ikinci yarısında ortaya çıkan radikal toplumsal muhalefete ve onun en aktif parçasını oluşturan öğrenci hareketine duyulan tepkinin bir sonucuydu. Muhalefet, 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi’nden sonra liberal anayasal dönemin anahtar sözcüklerinden biri haline gelen “devrim” ile simgesellik kazanmıştı. 12 Mart 1971 Askerî Müdahalesi, bu travmatik tehdit karşısında, muhalefetin resmî ideoloji ile kurduğu meşruiyet bağını koparmaya çalıştı. Bunun yollarından biri, yükseköğretim programlarında rejim dersi olarak okutulan Devrim Tarihi’ne müdahale etmekten geçiyordu. 12 Eylül yönetimi, dersin adını öz Türkçe “devrim”den Osmanlıca “inkılâp”a dönüştürmekle kalmadı, dersin kronolojik bitiş noktasını da Atatürk’ün ölüm tarihiyle sınırlandırdı. Çok partili hayat ile liberal anayasal döneme ait konuları İnkılâp Tarihi’nden çıkaran 12 Eylül, Millî Mücadele ile erken Cumhuriyet dönemlerini ders içeriğinde daha belirgin bir hale getirdi. Ancak öne çıkardığı şey, Cumhuriyet’in Osmanlı geçmişinden radikal kopuş hamlelerinden çok, rejimin kurucu babasının simgesel hale getirilen tarihsel kişiliği oldu. 1980’lerde toplumu siyasal alanın dışına itmenin, onun en hareketli parçasını oluşturan yükseköğretim gençliğinde ideolojik bir boşluk yaratacağı muhakkaktı. Bu boşluğun önemli bir kısmının Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi derslerinde Atatürk’ün rol modeli olarak sunulan kişiliği ve onun “düşünce sistemi” ile doldurulması amaçlandı.
Keywords : TÜRK DEVRİM İNKILAP TARİHİ, 27 MAYIS DAREBESİ, ÖĞRENCİ HAREKETİ, 12 EYLÜL DARBESİ