İlhanlılar İdaresinde Şîrâz (684/1286-735/1335)

Authors : Akif RENÇBER

Pages : 83-101

Doi:10.33201/iranian.458086

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2018-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Şîrâz şehri, Moğol yıkımından az bir hasarla kurtuldu. Buna rağmen hem merkezden uzak olması hem de farklı güç odaklarının varlığı Şîrâz’ı her zaman idaresi zor bir şehir yaptı. Bu bağlamda İlhanlı şahnesi, ikta sahipleri ve baskaklar şehirde çok başlı bir idareyi kaçınılmaz kılıyorlardı. Üstelik şahne sayısı bazen üç kişiye kadar çıkabiliyordu. Bu sebeple Şîrâz’da İlhanlılar lehine sükûnet ortamı hiçbir zaman tam olarak sağlanamadı. Şîrâz’da İlhanlılar dönemini (684/1286-735/1335) üç kısma ayırmak mümkündür. Birincisi; 684/1286-692/1293 yılları arası Salgurlu bakiyelerinin kısa sürelerde değiştiği ve İlhanlı şahnesi ile müştereken Şîrâz’ı yönettikleri dönemdir. İkinci dönem; 692/1293-725/1325 yılları arasında Melikü’l-İslam Cemaleddin ve onun oğlu İbrahim’in İncu arazilerinin geliri karşılığında Şîrâz’da bir nevi dihkan mevkiinde olduğu dönemdir. Bu arada ikinci dönem ve üçüncü dönem arasında (718/1319-730/1330) Şîrâz’da İlhanlı soyundan gelme Salgurlu bakiyeleri ile bizzat İlhanlı hükümdarlarının birinci derece akrabaları İncu gelirlerinde pay sahibi olmuştur. Ancak kısa sürelerde bu pay sahipleri değişmiştir. Üçüncü dönem; 725/1325-735/1335 yılları arasında İlhanlı merkezi otoritesinin zayıflamasına paralel olarak Şîrâz’ın İnculular tarafından büyük oranda bağımsız yönetildiği dönemdir. Bu çalışma, son Salgurlu idarecisi Abiş Hatun’un 1286’da İlhanlılar tarafından görevden el çektirilmesinden, son İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır Han’ın vefatına kadar geçen süreçte (735/1335) Şîrâz şehrinin siyasî tarihini konu almaktadır. 
Keywords : Şîrâz, İlhanlılar, Salgurlular, Şeyh Cemaleddin, İnculular