Nizâmuddîn Kârî ve Dîvân-ı Elbisesinde Mizahi Nazireler

Authors : Çetin KASKA

Pages : 41-65

Doi:10.33201/iranian.549749

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Dîvân-ı Elbise alaycı ve mizahi bir tarzda yazılmış Farsça bir divandır. Bu divanda hicri dokuzuncu yüzyılda İran’da terziler ve dokumacılar arasında yaygın olan kelime ve sözlerden faydalanılmıştır. Divanın yazarı Nizâmuddîn Kârî’dir. Bu divan ilk defa H.1303 yılında Mîrzâ Habîb-ı İsfahânî tarafından İstanbul’da basılmıştır. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bu divanın üç yazma nüshası bulunmaktadır. Divanda manzum ve mensur yazılmış bölümler yer almaktadır. Nizâmuddîn Kârî bu eserinde Hâfız, Sa’dî, Mevlânâ, Selmân-ı Sâvecî ve Hâcû-i Kirmânî gibi şairlerden beyitler tazmin edip aynı vezin ile hezl , tehzil, tezrik ve nakîze ( parodi ) tarzında cevaplar vermiş, döneminin fakirliğini mecazi bir dille ifade etmiştir. Divanda gazel, kaside, mesnevi ve rubai nazım şekilleriyle yazılmış şiirler de yer almaktadır. Bu çalışmada Nizâmuddîn Kârî’nin hayatı ve meşhur eseri Dîvân-ı Elbise hakkında bilgi verilmiş, Kârî’nin hangi şairlerin şiirlerini tazmin ettiği ve onlara nasıl cevaplar verdiği konusuna işaret edilmiştir. Ayrıca Dîvân-ı Elbise ’nin İstanbul’da bulunan nüshalarına kısaca değinilmiştir. 
Keywords : Dîvân ı Elbise, Nizâmuddîn Kârî, Farsça, Parodi, Hezl