Şiraz Mimari Ekolü: İsfahan ve Tahran Mimari Ekolleri Arasındaki Köprü

Authors : Soheila Faraji, Ahmet Vefa Çobanoğlu

Pages : 323-352

Doi:10.33201/iranian.1375768

View : 74 | Download : 83

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :18. yüzyılın ilk yarısından 19. yüzyılın sonuna kadar İran mimarisinde Şiraz mimari ekolü damgasını vurmuştur. Bu ekol İsfahan mimari ekolünün devamıdır. İsfahan mimari ekolü, Safevî döneminde oluşmaya başlamış ve I. Şah Abbas’ın desteğiyle zirvesine ulaşmıştır. Şiraz mimari ekolü de Zend dönemiyle bağlantılıdır. Bununla birlikte her iki mimari ekolün ardından, Kaçar Nâsırüddin Şah döneminde İran’ın siyasal ve sosyal bağlamında meydana gelen değişimler Tahran mimari ekolünün oluşumunda önemli etki yaratmıştır. İsfahan ve Tahran mimari ekolleri arasında yer alan Şiraz ekolü, mimari sanatında aktarım niteliği taşıyan bazı özelliklere sahiptir. Bu sayede İsfahan mimari ekolünden alınan unsurlar ile süsleme motifleri geliştirilerek bazı yeniliklerle birlikte Tahran mimari ekolüne kazandırılmıştır. Söz konusu üç ekolün mimari tipleri ve mekânsal alanları neredeyse ortaktır. Ayna işçiliği, yağlı boya duvar resimleri ve taş kullanımı İsfahan ekolünde henüz başlarken Şiraz ve Tahran mimarilerinde belli bir seviyeye ulaşmıştır. Şiraz mimari ekolündeki duvar resimleri ikonografi ve arkaizm tarzının Tahran mimari ekolünde takip edilmiştir. İkonografide süslü genç erkek ve kadınların siması, büst şeklinde tuval üzerine resmedilmiştir. Bu makalede, Şiraz mimari ekolü incelenip söz konusu iki ekolle mukayese edilecek ve İran mimarisinin oluşumunda karşılaştırmalı bir analiz yapılacaktır.
Keywords : İran, Mimari ekol, Şiraz, İsfahan, Tahran