Türkiye’de Mandaterlik Tartışmaları Bağlamında İran Şâhı Ahmed Kaçar’ın İstanbul Ziyareti ve Türk Kamuoyuna Yansımaları

Authors : Onur Çelebi

Pages : 193-215

Doi:10.33201/iranian.1376866

View : 97 | Download : 121

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :I. Dünya Harbi’nden sonra İngiltere, Ortadoğu Bölgesi’ndeki sömürgecilik politikasını devam ettirebilmek için manda ve himaye ismiyle yeni bir model ortaya koymuştur. Bu siyaset çerçevesinde İngiltere 9 Ağustos 1919 tarihinde İran ile bir antlaşma imzalamıştır. Antlaşmadan on gün sonra İran Şâhı Ahmed Kaçar, Avrupa’ya gitmek üzere yola çıkmıştır. Seyahat esnasında İstanbul’a da uğramış ve Osmanlı Sultanı VI. Mehmed Vahdeddin ile de görüşmelerde bulunmuştur. Bu süreçte Osmanlı Devleti’ndeki İngiliz mandası taraftarı yayın organları tarafından İran-İngiltere Antlaşması İran’ın kalkınmasının anahtarı olarak gösterilerek bu türden bir antlaşmanın Osmanlı Devleti tarafından da bir an evvel imzalanması için kamuoyu oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmada, İran Şâhı Ahmed Kaçar’ın (19 - 30 Ağustos 1919 tarihli ) İstanbul seyahati ile İran-İngiltere Antlaşması ele alınarak dönemin manda tartışmaları temelinde İstanbul basını üzerinden Osmanlı kamuoyuna yansımaları ele alınmıştır. Bu yapılırken de dönemin süreli yayınları temel alınmış, arşiv belgeleri ve tetkik eserlerden de istifade edilmiştir.
Keywords : İngiltere, İran, İstanbul, Sultan VI Mehmed Vahdeddin, Şah Ahmed Kaçar