Erken Cumhuriyet Döneminde Kısa Ömürlü Edebiyat Dergileri

Authors : Dinçer APAYDIN, İbrahim ÖZAKMAN

Pages : 14-30

Doi:10.34083/akaded.547331

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşunu takip eden on beş yıllık dönem, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde siyasetten sanata, bilimden gündelik hayata kadar pek çok safhada atılımların gözlenebildiği bir devredir. Erken Cumhuriyet Dönemi olarak adlandırılabilecek olan bu zaman diliminin içindeki bütün hamlelerde yenilikçiliğin baskın unsur olduğu görülür. Yenilikçilik fikri etrafında şekillenen bu atılımların Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda gözetilen temel değerleri yerleştirmek ve yaygınlaştırmak üzere kurgulandığı da açıktır. Bu temel değerlerin tanıtılması ve yaygınlaştırılmasında edebiyatın ve edebî metinlerin de önemli bir payı vardır. Doğal olarak kültür hayatı ve edebiyat alanını da etkisi altına alan Erken Cumhuriyet Döneminin bu özelliği, süreli yayınlarda ortaya konan metinler üzerinden sistemli bir biçimde takip edilebilir. Ne var ki Erken Cumhuriyet Döneminin getirdiği verimlilik atmosferi içinde oluşan hevesle çıkarılan bazı edebiyat dergilerinin devam ettirilemediği anlaşılmıştır. Kısa süreli bu dergilerin dönemin karakteristik özelliklerini ve edebiyat anlayışlarını yansıtmada, aktüel olanı anlamada etkili olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada 1923-1938 yılları arasında yalnızca bir veya en fazla iki sayı yayımlanan dokuz farklı dergi ele alınmıştır. Bu dergilerin adları: Anavatan Mecmuası (1922), Çankaya (1928), Gençlik (1928), Kor (1932), Mebâhis (1924), Mehtap (1928), Nur (1924), Pınar (1925) ve Hızlanış (1935)’tır. Taşıdıkları kültür göstergeleri, aralarındaki ilişkiler, dönemleriyle olan bağlantıları ve dönemlerinin edebiyat anlayışlarına olan mesafeleri bakımından incelenen dergilerin önce açıklamalı fihristleri ve kapak görselleri sunulmuş, daha sonra sözü edilen konular açısından çözümleme ve çıkarımlara yer verilmiştir.
Keywords : Erken Cumhuriyet Dönemi, Edebiyat Dergiciliği, Hıfzı Oğuz Bekata, Orhan Seyfi Orhon