Kelimelerin Yolculuğu: Herat Ekolü Tezkirelerinden Heşt Bihişt’e Şair ve Şiir Niteleyicileri

Authors : Özge KARAKOÇ KAYGUSUZ

Pages : 499-535

Doi:10.34083/akaded.647507

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2019-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk Edebiyatında şair biyografileri içerisinde önemli bir yeri olan Heşt Bihişt , Anadolu sahasında yazılmış ilk tezkiredir. Tezkirenin yazarı Sehî Bey (ö. 1548/1549), eserin sebeb-i te’lif bölümünde tezkireyi kaleme alırken, bugün Herat Ekolü tezkireleri olarak isimlendirilen üç tezkireden yararlandığını ifade eder. Bu tezkireler: Bahâristan , Devletşâh   ve Mecâlisü’n-Nefâyis ’tir. İkisi Farsça biri Türkçe kaleme alınmış olan bu tezkireler tabakat usulüyle yazılmışlardır. Sehî Bey de eserini bu usule uygun şekilde kaleme almıştır. Heşt Bihişt ile Herat Ekolü tezkirelerinin ortak özelliği sadece şekille sınırlı kalmaz. Biyografiler aktarılırken kullanılan ifade kalıplarında ve terim olup olmadığı üzerinde tartışmalar bulunan şiir ve şair niteleyicilerinde de benzerlik görülür. Bu çalışmanın amacı, Heşt Bihişt , Devletşâh , Bahâristan ve Mecâlisü’n-Nefâyis örnekleminde tezkirelerin biyografi kısımlarında kullanılan şiir ve şair niteleyicilerinin ortaklığını, aynı zamanda tezkire geleneği içerisinde Fars Edebiyatından Türk Edebiyatına geçen tezkire terminolojisi ya da daha ihtiyatlı bir söylemle tezkirelerdeki şiir ve şair niteleyicilerini tespit etmektir. Anahtar Kelimeler: Heşt Bihişt, Devletşâh Tezkiresi, Bahâristan, Mecâlisü’n-Nefâyis, tezkire, Türk Edebiyatı, Fars Edebiyatı.
Keywords : Heşt Bihişt, Devletşah Tezkiresi