Rübâb-ı Şikeste'de Sabah İzlenimleri

Authors : Seher ERDOĞAN ÇELTİK

Pages : 975-998

Doi:10.34083/akaded.1147116

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2022-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Zaman kavramı, üzerinde en çok düşünülen ancak tam olarak bir tanımı yapılamayan, yapılan tanımların hiçbirinin genel kabul görmediği bir olgudur. Öznel, nesnel, toplumsal ve sosyolojik zaman olarak çeşitli tasniflere tâbi tutulan zamanın toplumlar için farklı zihniyetlerin tezahürü olduğu görülür. Doğu ve Batı toplumlarının zaman algılarındaki farklılık da bu bağlamda değerlendirilir. Nitekim Doğu için zaman bir döngüsellik ifade ederken Batı, zamanı çizgisel olarak algılar. Türk toplumunda zaman algısı Tanzimat'la birlikte değişmeye başlamıştır. Osmanlı toplumunun Batılılaşma arzusu zaman algısını da etkilemiştir. Döngüsel zaman anlayışı yerini yavaş yavaş süreklilik ifade eden Batı algısına bırakmıştır. Türk edebiyatında Edebiyat-ı Cedîde adıyla bir döneme damgasını vuran bir edebî anlayış içerisinde adını zikrettiğimiz Tevfik Fikret'in zaman algısının da Tanzimat'la başlayan değişimden nasiplendiğini söylemek mümkündür. Onun şiirlerinde zaman sorunsalı sıklıkla karşımıza çıkar. Tevfik Fikret'in zamanı algılayışında; sanat anlayışı, yaşadığı dönem ve yetiştiği geleneksel kültürün izlerini sürmek mümkündür. Bu çalışmada Tevfik Fikret'in Rübâb-ı Şikeste adlı kitabındaki şiirlerde geçen sabah vakti ve bu vakti ifade için kullanılan benzer kelime ve kelime gruplarından hareketle şairin zaman algısı üzerinde durulmak istenmiştir. Bu bağlamda Rübâb-ı Şikeste taranmış; fecir, sabah, subh, seher ve tulû kelimeleriyle oluşturulan tamlama ve imajlar tespit edilmiştir. Tespit edilen kullanımlardan hareketle şair için sabah vaktinin ne ifade ettiği, Tevfik Fikret'in anlam ve imaj dünyasında sabah vaktinin nasıl algılandığı ortaya çıkarılmak istenmiştir.
Keywords : Tevfik Fikret, şiir, sabah vakti, seher, fecir, Anahtar Kelimeler Türk edebiyatı, Tevfik Fikret, şiir, sabah vakti, seher, fecir