Ahmedî Dîvânı'nda Biçimbirimsel Yinelemeler ve Koşutluklar

Authors : Fatih Uğur

Pages : 217-234

Doi:10.34083/akaded.1441810

View : 108 | Download : 129

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk şiirinde yinelemelerin büyük önemi vardır. Dil kullanımı ve üslup bakımından kusursuzluğu yakalamaya çalışan şairler ses, sözcük, sözcük öbeği ve kimi zaman paralel mısra tekrarları yaparak belli bir ritim ve ahenk oluşturmaya çabalamışlar; bunun için de yineleme yapılarından istifade etmişlerdir. Klasik şiirde pek çok kez bedî’ sanatlar vasıtasıyla sağlanan bu yineleme yapıları bir eleştiri disiplini olan deyişbilimdeki yineleme ve koşutluk ile benzerlik gösterir. Klasik Türk şiirinin kurucu şairlerinden Ahmedî de deyişbilim yöntemiyle incelemeye açık olduğu görülen çok sayıda biçimbirimsel yinelemeye ve koşut yapıya yer vermiş şairlerdendir. Dîvân’daki pek çok şiirde, deyişbilimde yer alan yineleme ölçütlerine uygun şiirler ve beyitler yer almaktadır. Öte yandan mısralar arası koşut yapıyla kurduğu çok sayıdaki şiirinde belli bir ahenk yakalamaya çalışmış gibidir. Dolayısıyla bu çalışmada Ahmedî Dîvânı’ndaki yineleme yapıları ele alınmış ve deyişbilimdeki biçimbirimsel yinelemeye örnek gösterilebilecek özellikleri bakımından incelenmeye çalışılmıştır. Bunun için öncelikle biçimbirimsel yinelemelerin her biri örnek beyitler üzerinden gösterilmiş, ardından çoklu biçimbirimsel yinelemeler ve koşut yapılar incelenmiştir.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Ahmedi, yineleme, deyişbilim, biçimbirimsel yineleme, koşutluk