Türkçede Benzetme (Asimilasyon) Türleri

Authors : Serpil Ersöz

Pages : 1121-1132

Doi:10.34083/akaded.1502858

View : 56 | Download : 59

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Evrensel bir ses olayı olan benzetme, çok genel olarak bir söz zincirindeki seslerin birbirlerini etkilemesi ve bunun sonucunda da etkileşime giren sesin ya da seslerin değişmesi olarak açıklanabilir. Türkçedeki bütün gramer kitaplarında mutlaka ele alınan konulardan biridir. Yapılan uygulamalı çalışmalarda da pek çok benzetme örneğine rastlanmakta ve tespit edilen örnekler mevcut sınıflandırmalar temelinde incelenmektedir. Ağız araştırmaları gibi uygulamalı çalışmalarda elde edilen veriler, mevcut tanımların ve sınıflandırmaların geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Makale kapsamında öncelikle benzetme ve benzeşme terimlerine değinilmiş, ikisinin birbirinden farklı ses olaylarını gösterdiği belirtilmiştir. Ardından da Osman Nedim Tuna’nın yaptığı sınıflandırma esasında yeni verileri de kapsayacak bir sınıflandırma oluşturulmaya çalışılmıştır. Buna göre; 1. Ses Türüne Göre (ünlü, ünsüz, ünlü-ünsüz benzetmeleri), 2.Fonetik Özelliklerine Göre (ötümlülük, süreklilik, artlık, damak, dudak … vb benzetmesi), 3. Benzetmenin Uzaklığına Göre (yakın, uzak), 4. Benzetmenin Derecesine Göre (tam, yarı), 5. Benzetmenin Yönüne Göre (tek yönlü, çift yönlü), 6. Benzetmenin Kalıcılığına Göre (kalıcı, geçici), 7. Benzetmenin Cümledeki Yerine Göre (kelime içinde, kelimeler arasında) ve 8. Bağıntılı Benzetme olmak üzere 8 grup oluşturulmuştur.
Keywords : Türk Dili, Asimilasyon, Benzetme, Benzeşme