Kazak Türkçesinde Renklerin Bitki Adlandırmalarında Kullanımı

Authors : Turgay Akduruş

Pages : 1150-1190

Doi:10.34083/akaded.1504844

View : 43 | Download : 30

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bitki adları, tıpkı diğer kavram adları gibi zorunluluktan doğmuştur. Tüm toplumlarda insanlar bitkileri adlandırırken onları diğer bitkilerle karıştırmamak, diğerlerinden ayırt edebilmek için onların her birine özel bir isim vermiştir. Kazakistan’da floranın çeşitliliği bitki adlandırmalarındaki zenginliği sağlarken bu bitkilerin isimlendirilmesinde renk adları kavram alan adlarının başında yer alır. Renk adları yönünden zengin ve işlevsel bir dil olan Kazak Türkçesinde bitki adlarının önemli bir kısmı aḳ jelimsabaḳ “bir karanfil türü”, börte juwsan “tüylü ve yerde uzanan bir bitki türü”, ḳızıl baldırlar “bir tür su yosunu” vb. bu anlayış doğrultusunda oluşmuştur. Renklerin bitki adları ile kullanımı esnasında Kazak dünya görüşünün renklere yüklediği anlam açıkça belirir. Kazak dilindeki bitki adlarının ak, kara, kızıl, sarı ve ala gibi renklerle daha yoğun; küreñ, ‘kızıl kahverengi’, şubar ‘alacalı renk’, şegir ‘sarımtırak’ gibi renklerle ise daha az kullanıldığı görülür. Renklerin bitkileri adlandırma esnasında onların tasvir edici özelliğinden yararlanılır. Kazak Türkçesinde renklerin çok sayıda bitki adlandırmasında görev aldığını gösteren bu çalışma renk adları araştırmalarına katkı sağlamak için hazırlanmıştır. Çalışmaya kaynaklık eden dil malzemeleri Kazak dilinin en kapsamlı söz varlığı durumundaki 16 ciltlik Kazak Ädebi Tilinin Sözdigi adlı eserin taranması yoluyla elde edilmiş ve veriler sonrasında eş zamanlı dil bilim yöntemiyle incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Renk Adları, Bitki Adları, Kazak Türkçesinde Renk Adları, Kazak Türkçesinde Bitki Adları, Renkler ve Bitkiler.
Keywords : Renk Adları, Bitki Adları, Kazak Türkçesinde Renk Adları, Kazak Türkçesinde Bitki Adları, Renkler ve Bitkiler