- Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
- Volume:8 Issue:2
- Millî Kütüphane’de Kayıtlı Manzum Bir Kur’ân Falı Örneği: “Fâlu’l-Kur’âni’l-Kerîm”...
Millî Kütüphane’de Kayıtlı Manzum Bir Kur’ân Falı Örneği: “Fâlu’l-Kur’âni’l-Kerîm”
Authors : Özlem Güngör Sert
Pages : 1077-1101
Doi:10.34083/akaded.1505916
View : 97 | Download : 128
Publication Date : 2024-08-30
Article Type : Research Paper
Abstract :Tarih boyunca meçhule karşı tecessüs duygusu ile geleceği keşfetmenin peşinde olan insanoğlu, çeşitli araç ve teknikleri kullanarak kaderine hükmetmeye çalışmıştır. Bunun sonucu olarak da yıldız falı, kuş falı, kâğıt falı, taş falı, su falı ve kitap falı gibi pek çok fal türü ortaya çıkmış; hemen hemen her toplumda fal bakma geleneği oluşmuştur. Türk-İslâm medeniyetinde de çok eskilerden beri süregelen bu geleneğin tarihçesi, İslâmî dönemin öncesine dek uzanmaktadır. Fal bakmanın, hem tarihinin bu denli eski olmasının hem de her devirde ilgi çekmesinin sebebi “geleceğe duyulan merak ya da gaybı öğrenme isteği” olmuştur. İnsanoğlu yeryüzündeki bitkilerle meyvelerin dilinden, hayvanların işaret ettiği durumlardan, gökyüzündeki yıldızlardan, insanların vücudundaki seğirmelerden yola çıkarak pek çok durumu veya nesneyi fal aracı olarak kullanmış ve bilinmezi öğrenmek için çabalamıştır. Kur’ân-ı Kerîm’de fal bakmak yasaklanmış olmasına rağmen, zaman içinde Müslüman toplumlar arasında Kur’ân-ı Kerîm, fal malzemesi olarak kullanılmış ve Kur’ân falları da manzum, mensur veya manzum-mensur olarak kaleme alınmıştır. Üzerinde çalışma yaptığımız metin, manzum olarak yazılmıştır. Harflerin yorumu temelli manzum Kur’ân fallarında harflerin yorumlandığı beyit sayıları eserden esere farklılık göstermektedir. Harfler bazı metinlerde tek beyitle, bazılarında ikişer, bazılarında üçer, bazılarında dörder ve bazılarında da daha fazla beyitlerle yorumlanmıştır. Eserlerin giriş kısımlarında yer alan bölümlerde fala bakmadan önce yapılması gereken bir takım dinî vecîbeler yer almaktadır. Bunlar; niyet tutmak, abdest almak, üç Fatiha ve üç İhlas okuyarak Hz. Peygamber’e salavât getirmektir. Bu dinî vecîbeler genel olarak tüm metinlerde benzer şekilde karşımıza çıkmaktadır. Falnâmelerin giriş bölümlerinde, bunlara ek olarak falın nasıl bakılacağına dair bilgiler de bulunur. Bu çalışmada, edebî önemi haiz olan bu eserlerin, gün yüzüne çıkarılması için Millî Kütüphane’de “06 Mil Yz B 947/24” koleksiyon numarasında “Fâlu’l-Kur’âni’l-Kerîm” adıyla kayıtlı eser incelenerek eserin nüsha, şekil ve içerik özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Ardından metin neşredilmiş ve neşredilen nüshanın görüntüleri çalışmaya eklenmiştir. Hazırlanan bu çalışmayla da günümüze değin değerlendirilen manzum Kur’ân falı örneklerine bir yenisi daha eklenip bu vesileyle de ilim âlemine katkı sunulmaya çalışılmıştır.Keywords : Klâsik Osmanlı edebiyatı, falnâme, kehânet, Kurân falı, manzum fal