Eş‘arî Usûlcülerin Nesih Konusunda İmam Şâfiî’ye Yönelttiği Eleştiriler -Râzî ve Âmidî Örneği-

Authors : Nasi ASLAN

Pages : 1-15

View : 8 | Download : 2

Publication Date : 2020-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Nesih konusu, kelam, tefsir ve hadis olmak üzere genelde İslamî ilimlerin, özelde ise fıkıh usûlünün ana konularından birini oluşturur. Nesihle ilgili tartışmalar daha çok deliller arası neshin vukuu ile ilgili olup bu konu haddizatında usûldeki tartışmaların da odağını oluşturmaktadır. İslam âlimlerinin cumhuruna göre Kur’an’ın Kur’an ve sünnetle, sünnetin de Kur’an ve sünnetle neshi caizdir. Diğer taraftan fakihler Kur’an ve mütevâtir sünnet ile sabit hükmün ahad haber, icmâ veya kıyas ile neshinin caiz olmadığı hususunda görüş birliği içindedir. İmam Şâfiî ise Kur’an’ın ancak Kur’an’la, sünnetin de ancak sünnetle neshedilebileceğini söyler. Kur’an’ın sünnetle, sünnetin de Kur’an’la neshinin ise caiz olmadığı görüşündedir. İmam Şâfiî, konuyla ilgili bu görüşünden dolayı birçok eleştiriye maruz kalmıştır. Nitekim amelde Şâfiî mezhebine mensup olmakla beraber kelamî alanda Eş‘ar’î ekolünün öncülerinden olan Fahreddin er-Râzî ve Seyfeddin el-Âmidî de bu konuda İmam Şâfiî’ye bir dizi eleştiride bulunurlar. İşte bu makalede söz konusu eleştirileri değerlendireceğiz. Ayrıca Hanefî usûlcülerin aksine Eş‘arî usûlcülerin ele aldıkları konularla ilgili görüş sahiplerine atıfta bulunurlarken Eş‘ariyye’ye ve Mutezile’ye bulundukları atıflar makalede dikkat çeken noktalardır.
Keywords : Eşariyye, Nesih, Beyan, Kuran, Sünnet